Özellikle modern çağda daha sağlıklı, zinde, bayanlar için de daha güzel ve çekici olmak adına tercih edilen farklı zayıflama yöntemleri giderek daha popüler olmaya başlamıştır. Zayıflama yöntemleri deyince, bir diyetisyen olarak en sık kullanılan diyetleri artısıyla eksisiyle sizlerle paylaşmak istedim.
İçindekiler
Zayıflama Yöntemleri içinde en popüler olanlardan birisi: Ketojenik Diyet
Ketojenik diyet yüksek protein ve yağ içeren düşük enerjili özel bir programdır. Günlük karbonhidrat alımı 20 gr’ın altında seyrederken vücut enerji ihtiyacını yağlardan karşılamaya başlar ve oluşan keton cisimleri bu diyete adını verir. Tokluğun artması, hızlı kilo kaybını vaat etmesi, proteinlerin termojenik etkisine bağlı olarak metabolizmanın daha hızlı çalışması diyeti tercih edilebilir kılsa da dünyada ve ülkemizde ölümlerin birincil nedeni olan kalp damar hastalıkları ve kanser riskini arttırma olasılığı ile ilişkilidir.
Uzun vadede ve bilinçsizce uygulanması aşırı yüksek kolesterol, damar sertliği ve bedenin sıvı dengesinin bozulması, ürik asit miktarının artmasına bağlı olarak gut hastalığı oluşumuna sebebiyet verebilir.Sebze ve meyvelerin eksik tüketilmesi vücuda gerekli olan kalsiyum, magnezyum ve potasyum gibi minerallerin yeterince alınmamasına yol açarak hipertansiyon riskini arttırır.
Ayrıca bunların dışında kabızlık, baş ağrısı, saç dökülmesi gibi yan etkileri de olabilir. İdrarla kalsiyum atımını arttırarak kemik kaybı riskini arttırabilir. Kilo kaybında beslenme tedavisinin amacı vücut ağırlığını arzu edilen düzeye indirmek için bireyin tüm gereksinimlerini yeterli ve dengeli bir şekilde karşılayan sağlıklı bir davranış değişikliği programıyla hedefe ulaşmaktır. Bu tür kısa vadeli çalışmalar kişi de hızlı kilo kaybı sağlasa da geri dönüşü çok kolay olabileceğinden uzun vadeli bir yatırım olarak düşünülemez.
Dash Diyeti:
Zayıflama Yöntemleri arasında sayılan birsi de Dash diyetidir. Hipertansiyona bir çözüm olarak sunulan bu programda amaç sodyum alımını mümkün olduğunda aşağı sınırlara çekebilmek. Amerika Ulusal Sağlık Enstitüsü tarafından desteklenmekte olan bu programda çalışmalar;14 gün içerisinde tansiyonda düşme olduğunu ortaya koyuyor. Sodyum kaynağı olarak ilk aklımıza gelen tuz olsa da besinsel kaynaklarında sodyum içerdiği unutulmamalı. Diyette; kırmızı et, şeker, şeker eklenmiş besinler, şekerli içeceklerin tüketimi sınırlandırılmıştır. Diyet potasyum, magnezyum, kalsiyum,protein ve liften zengindir.
Kalsiyum, protein kaynağı olarak az yağlı veya yağsız süt ve süt ürünleri tüketimi artırılır. Protein, posa, potasyum, magnezyum kaynağı olarak yağlı tohumlar ile baklagiller artırılır. Posadan zengin tam taneli tahıl ve karbonhidratlar vardır. Bol sebze ve meyve tüketilir. Sağlıklı beslenme rutini ile tamamen örtüşen bir sistemdir.
Taş Devri Diyeti (Paleolitik Diyet) :
Besinleri doğala en yakın haliyle tüketmeyi amaçlayan bir beslenme sistemidir. Şeker, un,nişasta, ve bu tür besinleri içeren yiyecekler, hazır paketli ürünler uzak durulması gereken gıdalar arasındadır. Taş devri diyetinde, günümüzde buğdayların taş devri dönemine göre çok farklı olduğunu, buğdayların genetiği değiştirilmiş olmamasına rağmen o zamandan bugüne kadar gerçekleştirilmiş çok sayıda çapraz melezleme, hibrid yöntemi nedeniyle bugünkü buğdayların bazı türlerinde gluten miktarının %50 daha fazla olduğu iddia edilmiştir.
Ülkemizde yapılan 2016 yılında yayınlanmış buğday DNA’sı ilgili bir çalışmaya göre; 8400 yıllık buğday örneklerindeki DNA diziliminin, modern buğday türüne yakın olduğu gösterilmiştir. Taş devri diyetinde süt, kuru baklagil, tahıl ürünleri dışlanır; sınırsız yağsız et, düşük şeker içerikli 1-2 porsiyon meyve, sınırsız sebze, sınırsız fındık, fıstık, ceviz gibi kabuklu yemişlerin bulunduğu ve günlük 4-5 saat arayla 3-4 ana öğünün bulunduğu diyetin etkilerini araştıran çalışma sayısı oldukça az ve yapılan çalışmalar ise küçük gruplar üzerinde gerçekleştirilmiştir.
Çok Düşük Enerjili Diyetler:
Çok düşük enerjili diyetlerin enerji içeriği 200-800 kaloridir ve uzun vadeli kullanımı yan etkileri de içeriğinde barındırır. Hızlı kilo kaybı beraberinde kas kaybını getirdiğinden kalpte ritim bozuklukları ve ani kalp krizi riski barındırır. Demir eksikliği, saç dökülmesi, zihinsel fonksiyonlarda yavaşlama, cilt kuruluğu, baş ağrısı, sinirlilik, yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu sık idrara çıkma, sıvı-elektrolit dengesinde bozulma ve metaboliz hızda azalma meydana gelir.
Yağ dokunun hızlı kaybına bağlı olarak yüksek kolesterol, safra taşı oluşumuna neden olur. Çok düşük enerjili diyetler ile düşük enerjili diyetler karşılaştırıldığında kısa dönemde hızlı ağırlık kaybı olmasına karşın uzun dönemde iki diyet arasında fark olmadığı bildirilmiştir. Kalp hastalıkları, karaciğer hastalıkları, gut hastalığı, böbrek hastalıkları, kanser, psikiyatrik rahatsızlıklarda kesinlikle uygulanmamalıdır.
Alkali Diyet:
Alkali diyet, diğer diyetlerden farklı olarak vücudu yağ, karbonhidrat, protein ve vitaminlerin ne kadar alınacağı değil vücudun genel iyilik halini belirleyen asitlik-alkalilik dengesi üzerinde durur. Alkali beslenme düzeninde; sebze yoğunluklu beslenmeye bağlı olarak potasyum ve posa alımı fazla, yağ alımı düşük, protein ise belirsizdir.Buna bağlı olarak zayıflama amaçlı kullanımının popülaritesi artmıştır.
Et, yumurta, peynir, tahıllar, erik ve armutun idrarın pH’ını asidik yaptığı; süt,sebze, meyve ve yağlı tohumların idrarı alkali yaptığı; çay, kahve, nişasta,yağ ve şekerin de idrarı nötr yapan besinler olduğu üzerinde durulmaktadır.Amaç idrar pH’ını alkaliye çevirmektir. Ölçüm için pH çubuğu kullanılır ya da idrar renginden tespit yapılır. Fakat yapılan bilimsel çalışmalara baktığımızda diyetin asit ve baz oluşturan yiyeceklerden zengin oluşu vücudun nötr durumda olmasını etkilemez. Bunun ana nedeni vücudun kendi kendini korumasıdır. Alkali diyet sadece idrarın pH seviyesini değiştirebilir ve kan pH’ı üzerinde etkisizdir.
Aşağıdaki videoda Uzm. Diy. Melis Torluoğlu, “İdeal Kilo” hakkında bilgiler verdi.
