Sarılık
Bilirubin denilen bir maddenin deri ve mukozalarda birikmesi sonucu cildin ve gözlerin sarı renkte görülmesidir. Kanda bilirubin düzeyi 5 mg/dl’yi geçerse sarılık görülür.
- Bu tür sarılık mikroplara ilgili değildir ve bulaşıcı değildir.
- Yenidoğan bebeklerin 2/3 ü hayatlarının ilk günlerinde sararır. Bu fizyolojik geçici bir durumdur.
- Ancak bilirubin belli bir değerin üzerine çıkarsa beyinde geri dönüşsüz sekellere neden olabilir.
- Yenidoğan sarılığının gidişatını belirlemek zordur. Bu nedenle sıkı takip edilmesi önem taşır.
- Bebeklerin sarılığının ne zaman zararlı olduğunu belirlemek için bazı çizelgeler geliştirilmiştir. Bebeğin doğumu, kaç günlük olduğu, erken ya da miadında doğup doğmadığı, annenin ve bebeğin kan grubu, ilk 24 saatte sararıp sararmadığı önemlidir.
- Bebeğin sarılığını önlemede en önemli etken, bebeğin sık sık emzirilmesidir. Bebek doğar doğmaz ilk 1 saat içinde , eğer bir tıbbi engel yoksa emzirilmelidir.
- Anneye anne sütü ile beslenme ile ilgili destek ve danışmanlık verilmelidir.
- Yenidoğan bebek ilk günlerde günde 8-12 kez emzirilmelidir.
- 38. Haftadan önce doğan bebeklerde sarılık daha sık görülür.
- Bebeklerin özellikle ilk haftalarda sarılık açısından iyi takip edilmesi gerekir.
- Taburcu olan bebekler ilk 72 saat içinde tekrar görülmelidir.
- Sarılıktan şüphelenilen bebeklerde kanda bilirubin seviyesi ölçülmelidir. Gözle takip yanıltıcıdır.
- Hangi değerlerin patolojik olduğu bilirubin çizelgesinden doktor tarafından takip edilir.
Fizyolojik olmayan sarılık için risk faktörleri nelerdir?
- İlk 24 saatte sarılık olması aksi ispatlanana kadar patolojiktir ve ileri inceleme gerektirir. Kanda ve gerekirse idrarda bazı tahliller yapılmalıdır.
- Annenin Rh (-) , bebeğin Rh (+) olması, ya da annenin 0 kan grubu bebeğin 0 dışında A, B yada AB olması anne – bebek arasında kan grubu uygunsuzluğu anlamına gelir ve yakın takibi gerektirir.
- Daha önceki bebekte sarılık olması
- Prematüre doğum
- Bebeğin beslenmesinin yetersiz olması ve normalden fazla tartı kaybı
- Bebeğin zor doğuma bağlı kafada sefal hematom denen şişlik ve vücutta morarma olması
- Bu bebekler sararmaya daha yakındır ve daha sıkı takibi gerektirir.
- Sararan bebekte kanda bilirubin düzeyi , idrar tahlili, idrarda reduktan madde, kanda bazı enzimler( G6PDHG,piruvat kinaz) troid hormonları düzeyi bakılmalıdır.
Tedavi:
Sarılık , Fototerapi denen özel bir ışıkla tedavi edilir. Daha ciddi durumlara İVİG denilen bir ilaç verilebilir.
Bebeğe şekerli su ya da başka bir besin vermek sarılığı önlemez.
Sarılığının geçmesi için bebeğe sarı renkli kıyafetler giydirip , sarılığın geçmesini beklemek hiç bir işe yaramadığı gibi, çok değerli zaman kaybına ve tedavinin gecikmesine neden olur.
Aşağıdaki videolarda Uzm. Dr. Murat Palabıyık, “Yenidoğan Sarılığı” ve “Yenidoğan Yoğun Bakım Üniteleri” hakkında bilgiler veriyor.
