Anneler bebeklerine tuvalet eğitimi verirken çeşitli zorluklar yaşayabiliyorlar. Bazı çocuklar tuvalet kontrolünü kolaylıkla sağlarken, bazı çocuklar bu kontrolü daha uzun sürede becerebiliyorlar. Tuvalet eğitiminin zamanın uzaması, annenin sinirlerini de yıpratabiliyor.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Duygu Gür Ünal, bazı bilimsel çalışmaların sonuçlarına göre kız çocuklarının erkek çocuklarına göre tuvalet kontrolünü daha rahat sağladığını ortaya koyduğunu belirtiyor.
Aşağıdaki videolarda Uzm. Ped. Emine Eraslan, “Çocuk Eğitimi” ile ilgili çeşitli konularda bilgiler veriyor.
İçindekiler
Tuvalet Eğitimi Ne Zaman Başlanmalı?
18 ay ve üç yaş arası çocukların çoğu, tuvalet eğitimi için hazır oluyor. Bu yaş grubundaki çocuklar günde bir kez, genelde de yemekten sonraki bir saatte tuvaletlerini yapıyorlar. Büyük tuvaletlerini yapmak için en çok kahvaltı saatinden sonraki zamanı tercih ediyorlar.
Çocuklar büyük miktarda su içtiklerinden ya da sulu gıdalar tükettiklerinden yarım – 1 saat içinde de çişlerini yapıyorlar. Annelerin bu zaman aralıklarını takip etmesi tuvalet eğitimini de kolaylaştırıyor. İdrar ve büyük tuvalet kontrolü sırasının çocuktan çocuğa değiştiğini belirten Dr. Duygu Gür Ünal şunları söylüyor: “Bazı çocuklarda mesane önce olgunlaşıyor, bu çocuklar idrarlarını daha kolay tutabiliyor. Bazı çocuklar idrar kontrolünden aylar önce büyük tuvaletlerini söyleyebiliyor. Ancak gündüz idrar kontrolü sağlandıktan sonra gece idrar kontrolü sağlanıyor. Gece idrar kontrolü 4 yaşa kadar uzayabiliyor.”
Tuvalet Kontrolünün İki Şartı Var
Çocuklarda idrar kontrolünün başlıca iki şartı olduğuna değinen Dr. Duygu Gür Ünal, çocuğun fiziksel ve psikolojik olarak tuvalet kontrolüne hazır olması gerektiğini belirterek şu bilgileri veriyor:
“Fiziksel anlamda hazırlık için çocuğun idrar ya da büyük tuvaletinin geldiğini yüz ifadesiyle, pozisyonu ve davranışlarıyla belli etmesi, söylemesi gerekiyor. Günde iki saat kadar bezini kuru tutabilmesi de önem taşıyor. Psikolojik yönden hazırlık ise, çocuğun anne ya da bakıcısı ile uyum içinde olması, basit emirleri yerine getirebilmesi, kirli bezinden rahatsız olmasıdır.”
Kardeşi Doğduysa Tuvalet Eğitimi Zorlaşır
Çocukların tuvalet eğitimini sağlayabilmek için uygun zamanı kollamak gerekiyor. Dr. Duygu Gür Ünal, bu özel dönemleri şöyle sıralıyor:
- Tatil öncesi dönemde tuvalete alıştırmak zordur.
- Ev değişikliği çocuğu negatif etkileyebilir.
- Kardeşinin doğmasıyla kıskançlık, terk edilmişlik, yalnızlık duygusu içinde olabilir, tuvalet eğitimi için uygun konsantrasyonu sağlayamaz.
- Evde misafirlerin varlığı da odaklanmasını önleyebilir.
- Anne babanın işte yoğun olduğu ve çocuğa vakit ayıramadığı dönemler ve kabızlık sorunu tuvalet kontrolüne başlamak için kaçınılması gereken zamanlardır.
Başarılı Tuvalet Eğitimi İçin Bunları Yapın!
Aslında çocuğun tuvalet eğitimini gerçekleştirmek anne ve çocuk arasındaki işbirliğiyle mümkün olabiliyor. Bunu başarmak hem annenin, hem de çocuğun çabasıyla ve ilgisiyle gerçekleşebiliyor. Dr. Duygu Gür Ünal, tuvalet eğitiminin nasıl başarılacağı konusunda şu bilgileri veriyor:
- Tuvalet eğitimi öncesinde çocuğu gözlemlemek, konuşmak, kitap okumak, evdeki büyük çocuğu ya da tuvalet kontrolü sağlamış arkadaşı göstererek özendirmek ve haberdar etmek fayda sağlayabilir.
- Beraber oturak seçimi yapılmalı ve oturağı nereye konacağına beraber karar verilmelidir.
- Tuvalet üzeri aparatlar yerine, daha kolay ve nerede isterse oturabileceği oturak tercih edilmelidir. Büyük tuvalet yapmayı kolaylaştıracağından ayakların yere değmesi önemlidir.
- Çocukların bir kısmı tuvalet üzeri aparatlardan tuvalet içine düşme korkusu yaşamaktadır. İlk birkaç gün oturağa çocuğu 1-2 dakikalığına giyinik oturtmak korkuyu gidermek açısından fayda sağlayabilir.
Acele Etmeyin, Sabırlı Olun!
- Tuvalet sonrası atıkları beraber dökmek, tuvalet üzeri aparat kullanılıyorsa çocuk aşağı indikten sonra sifon çekerek çıkanları göndermek ve onlara el sallamak hoşlarına gidebilir.
- Çocuğa bakan farklı kişilerin bu konuyla ilgili farklı düşünce ve davranışlara sahip olması da çocukta kafa karışıklığına neden olabilir.
- Bazı çocuklar ısrarlı anne ya da bakıcıyı sinirlendirmekten hoşlanabilir.
- Araya giren hastalık, tatil gibi durumlar tuvalet eğitiminde gerilemeye duraklamaya sebep olabilir.
- Çoğu kez daha rahat olacağı düşünülerek tuvalet kontrolü için yaz ayları tercih edilmektedir ama uygun vakit geldiğini düşünülüyorsa eğitime hemen başlanmalıdır.
- Bu eğitim sırasında kızlarda alt temizliğinin önden arkaya doğru yapılması ve her tuvalet sonrası el yıkama alışkanlık haline getirilmelidir. Tuvalet eğitiminde doğru zamanlama ve sabır çok önemlidir.
- Devam eden günlerde barsak hareketlerinin yoğun olduğu dönemlerde (çocuktan çocuğa değişebilir) günler içinde süreleri artırarak oturmak uygundur. Asla ısrarlı ve baskıcı olunmamalı, bu sürecin aylar sürebileceği bilinmeli, istemiyorsa tuvalet eğitimine ara verilmelidir.
- Bu dönemde kazalar, gecikmeler, ıslatmalar, kirletmeler normal kabul edilmeli, çocuğun cesaretini kırmak yerine teşvik edici sözlerle desteklenmeli ve problemsiz sonuçlanıyorsa ödüllendirilmelidir.
