İçindekiler
Kalp Damar Hastalıklarında Risk Faktörleri
Kalp Damar Hastalıkların oluşumunda risk faktörleri önem taşımaktadır. Bilinen risk faktörleri; Şeker hastalığı, tansiyon yüksekliği, kolesterol yüksekliği, sigara kullanımı ve ailesel olarak kalp damar hastalıklarının sık görülmesi Kalp Damar Hastalıklarının ortaya çıkmasında neden olmaktadır.
Günümüzün en önemli sağlık sorunlarından birisi olan “stres” Kalp Damar Hastalıklarının temeline önemli rol oynamaktadır. Stres genel olarak kişisel özelliklerin etkili olduğu mekanizmalardan birisidir.
Stres sadece kişisel özelliklere bağlı değildir. Çağımızın geleneksel zorluklarının yanında mesleki olarak da bazı gruplarda Kalp Damar Hastalıkları daha sık görülmektedir. Ülkemizde bu konuda kesin bilimsel bir araştırma olmamakla birlikte bizim günlük gözlemlerimizde “taksi ve belediye otobüsü ve uzun yol sürücülerinin “mesleki risk” açısından önemli bir grup olduklarını görmekteyiz.
Trafik Çevresel Bir Risk Faktörüdür
Uzun süreli araba kullanımının yaratacağı stres ve bağlı sorunların olabileceği herkes tarafından kolaylıkla tahmin edilebilecek bir noktadır. Şunu kabul etmeliyiz ki: ülkemizde düzensiz ve son derece yoğun olan büyük şehirlerdeki “trafik sorunu” sadece profesyonellerde değil amatör ve günlük kısa süreli araba kullananlarda da sıkıntılar yaratabilmektedir. İstanbul gibi bir mega metropolde araba sürücülerinin trafikte ne kadar kaldıkları göz önüne alınırsa belki de her İstanbullu bu tür bir riske ile karşı karşıya kalabilir. Bu durumda belki sürücü olmak mesleki olmakla beraber ülkemizde çevresel bir risk faktörü olarak kabul etmek gerekir. Sürücülerin trafik kurallarına nasıl uydukları ya da uymadıkları, tıkanan yollar ve saygılı! sürücülerde bu konunun tuzu biberi olmaktadır. Hem sürücü olup hem de sorumluluğu yüksek ve görev bilinci gelişmiş kişilerde bizlerin bizzat şahit olduğu örneklerde şehir içinden belediye otobüsü şoförleri de bilinen ya da bilinmeyen pek çok olayda karşı karşıya kaldıkları şiddet de
Direksiyon başında geçen sürenin uzunluğu ve buna bağlı olarak yaygın sigara kullanımı, düzensiz çalışma saatleri, düzensiz yemek alışkanlıkları ve uykusuzluk sürücülerin trafik stresine yeni halkaları risk faktörleri olarak eklenmektedir.
Taksi ve Uzun Yol Şöförleri ile Yapılan Bir İstatistik
Yapılan çalışmalarda sürücülerde ( taksi ya da uzun yol ) Vücut Kitle Endeksi’nin yüksek olduğu, sigara kullanımın yaygın olduğu, LDL denile kötü huylu kolesterolün daha yüksek olduğu görülmüştür (1,2). Bütün bu faktörler . anjiyografik olarak Koroner Kalp Hastalığının daha sık oranda görüldüğünü ve kalp krizi ve senkop (bayılma) gibi sonuçları kötü olabilecek olaylar ile sonuçlandığını göstermiştir. Açık söylemek gerekirse yabancı kökenli bu yayınlar ve ülkemiz trafik şartlarının kendine özgü durumları akla gelince bizde tüm olarak Kalp Damar Hastalıkları dışarıdaki örneklerine göre ve ulus olarak daha fazla görülmektedir.
Tayvan’da uzun yol sürücülerinde yapılan bir araştırmaya göre yukarıda aktardığımız noktalara ek olarak direksiyon başında kalınan sürenin artması da Kalp Damar Hastalıklarının risk faktörlerinin oluşumunda rol oynamaktadır(3). Uzun yol sürücülerinin trafikte kontrolü sırasında bu ülkemizde sık olarak gözlenen bir sorundur.
Brezilya’da uzun yol sürücülerinin % 72’sinin fiziksel olarak inaktif olduğu, % 70 civarında alkol kullanımı? % 19’nun uyarıcı ilaç kullandığı, % 58’inde göbek çevresinin 102 cm’den fazla olduğu, % 45’inde hipertansiyon ve % 16.4’ünde yüksek kan şekeri saptanmıştır(4). Sürücülerin ailesinde kalp hastalığı görülmesi ve kolesterol yüksekliğinin Kalp Damar Hastalıklarının görülmesinde etkili olduğu sonuçlardan çıkarılmıştır.
Japonya’da yapılan bir araştırmada taksi sürücülerinden gece çalışanlarda günlük biyoritmin dışına çalmasına bağlı olarak gece nöbetlerinde çalışanlarda Kalp Damar Hastalıklarının daha sık görüldüğü belirlenmiştir (5)
Özetlemek gerekirse; profesyonel sürücülerde
- Uzun ve düzensiz çalışma saatleri
- Gece çalışmak,
- Fiziksel hareketsizlik
- Düzensiz beslenme
- Artan sigara kullanımı
- Alkol tüketme alışkanlığı,
- Trafik stresi
Kalp Damar Hastalıklarına risk faktörleri ile katkıda bulunarak zemin hazırlamaktadır. Tüm bunlara ek olarak ülkemize özgü trafik sorunlarının eklenmesi de profesyonel sürücülerimizi “Kırmızı bölgeye” çekmektedir.
Uzun yol sürücülerinin sosyal izolasyonu da kanımca psikolojik olarak sıkıntılar yaratarak tüm bu sağlıksız tabloya katalizör olarak katılmaktadır. Yazımızı ülkemizde yaygın olarak kullanılan kamyon yazılarından bir örnek ile bitirmek istiyorum. “DİKKAT ARABADA YALNIZ VAR”
