İçindekiler
SAĞLIKLI BESLENMENİN YANINDA SAĞLIKLI GÜNEŞLENMEK DE ÖNEMLİ
Ülkemiz iyi bir iklim kuşağında olduğu halde gün ışığından doğru yararlanılmaması nedeniyle son yıllarda D vitamini eksikliğiyle sıkça karşılaşıldığı görülüyor.
Kısaca D vitamini
Yağda eriyen bir vitamindir. Emilimi için yağ ve safraya ihtiyaç vardır.
Yağsız diyetlerde D vitamini emilmesi güçleşir.
Vitamin D kaynakları nelerdir?
D vitamininin en çok bulunduğu besinler; Yağlı balıklar, balık yağı, karaciğer, yumurta sarısı, et, tereyağı gibi hayvansal besinlerdir. Son dönemde D vitamini ile zenginleştirilmiş süt, ekmek ve kahvaltılık tahıllar da bu vitaminin alımına ayrıca katkı sağlamaktadır.
D vitaminin fonksiyon ve yararları?
Bu vitamin kalsiyum- fosfor metabolizması için gereklidir. Kemiklerin ve dişlerin yapısının güçlü olmasını etkiler.
D Vitamini gereksinimi nedir?
Günlük gereksinimi 400 IU’dur. İyi dengelenmiş diyetle günde 100- 150 IU kadar D vitamini alınabilmektedir. Bu nedenle gereksinimin önemli bir kısmı güneşten karşılanır. Görülüyor ki sağlıklı ve dengeli beslenmenin yanı sıra her gün, gün ışığından sadece elimiz yüzümüz açıkta olacak şekilde 20 dk faydalanmak gerekir.
D vitamini eksikliğinin nedenleri?
Vitamin D yetersizliğinin yaygın olarak görülme nedeni besinlerle alımla tamamlanamayıp, gün ışığından uzak kalmak ve çok sıkı giyinmekle olur. Yine kapalı ofis ortamında yoğun çalışanların, gebe ve emzikli anneleri, tiroit sorunu olanların ve kapalı giyimi tercih eden bayanların arada bir D vitamini baktırmasında fayda vardır.
D vitamin eksikliğinin sonuçları?
Vitamin D eksikliğinde ilk belirtiler iskelet sisteminde görülür. Raşitizim (çarpık bacaklara neden olma) özellikle süt çocuklarında ve ilk yaşlarda görülür. Bu dönemde çocuklar çok sıkı sarılarak giydirildiği için güneş ışığından yararlanma olanağı azalır. Ayrıca 0–3 yaş dönemindeki gereksinimin gıdalarla karşılanması çok da mümkün değildir. Bunun için son yıllarda zorunlu olarak her yeni doğana Vitamin D 0–1 yaş dönemi boyunca ek olarak verilmeye başlanmıştır. İleri yaşlarda ise Vitamin D eksikliğinde Osteomalasia dediğimiz kemiklerin yumuşaması, kalsiyum ve fosfor oranında düşme görülür. Son yıllarda yapılan araştırmalarda bunların yanı sıra Vitamin D eksikliğinin insülin direnci, kolon kanseri, meme kanseri gibi riskleri artırdığı üzerinde durulmaya başlandı. Nedeni belirlenemeyen ağrılarda hatta migrende bile katkısı olduğu araştırmalarda geçiyor.
D vitamininin düzeyi ve fazla alımının sonuçları?
Vitamin D suda erimediği için fazlası idrarla atılmaz, ihtiyaçtan fazlası ve gelişi güzel alınması bu nedenle sakıncalıdır. Fazlalığı eklemlerde ve yumuşak dokularda anormal kireçlenmeye neden olur. Yine çocuklarda gelişi güzel kullanıldığında büyümede duraksama, kusma ve böbreklerde taş oluşumu gözlenir. D vitamini düzeyine baktırmak bir kan tahliliyle mümkündür.
Son söz olarak şunları tekrar vurgulamakta yarar görüyorum: ‘Gelişi güzel ve gereksinimden az ya da fazla alımı olumsuz sonuçlara sebep olduğu için D vitamini alımında kontrollü olunmalıdır. Günlük beslenmeye dikkat etmek ve gün ışığından en az 20 dakika faydalanmak bu açıdan çok önemlidir.’
Kaynaklar:
- Prof. Dr. Gülbin GÖKÇAY, Doç. Dr. Muazzez GARİPAĞAOĞLU; Çocukluk ve Ergenlik Döneminde Beslenme, 2002
- Yrd. Doç. Dr. Gülhan SAMUR; Vitaminler, Mineraller ve Sağlığımız, Ekim 2006 T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Gıda Güvenliği Daire Başkanlığı Yayını
- Prof. Dr. Gülden KÖKSAL, Uzm. Dyt. Hülya GÖKMEN; Çocuk Hastalıklarında Beslenme Tedavisi, 2000
- Prof. Dr. Ayşe BAYSAL; Beslenme, 1990
