İçindekiler
Sarılık Nedir?
Hepatitin kelime anlamı kısaca karaciğer iltihabıdır. Halk arasında daha çok sarılık diye bilinen bu hastalık grubu, günümüzde bilinen 6 farklı tip Hepatit virüsü dediğimiz mikroplar tarafından oluşturulan bulaşıcı hastalıklardır. Bunlardan toplum sağlığını en çok etkileyen 2 tanesi, yani A ve B hepatitler sizlerin de daha aşina olduğu sarılık tipleridir. Maalesef henüz aşı ile korunma yöntemi olmayan Hepatit C ise en sık kronikleşen ve en tehlikeli olan hepatit tipidir. Hepatit tiplerini klinik belirtilerle ayırt etmek mümkün değildir, ancak kan testleri ile kesin tanı konulabilir.
Aşağıdaki videolarda Prof. Dr. Aygün Dindar, “Kawasaki Hastalığı” hakkında bilgiler veriyor.
Hepatit B
Halk arasında “Sarılık” adı ile bilinen ve karaciğerin iltihabı şeklinde kendini gösteren, hepatit B virüsünün neden olduğu kronikleşebilen, bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Virüs ile temas ettikten yaklaşık 2-6 ay sonra halsizlik, iştah kaybı, bulantı, deride ve göz aklarında sararma, idrar renginde koyulaşma, karın ağrısı gibi belirtiler gözlenir. Bazı vakalarda hiçbir belirti görülmeyebilir. Hepatit B virüsü, başlıca kan olmak üzere birçok vücut salgılarımızda bulunur. Hepatit B’nin Hepatit A ‘dan en önemli farkı %10 oranında taşıyıvıcılık bırakması ve kan yoluyla veya cinsel temas ile bulaşmasıdır. Taşıyıcıların bir kısmı da ileri yıllarda ne yazık ki siroz veya KC kanseri nedeniyle hayatlarını kaybedebilmektedirler.
Toplumumuz için sevindirici olan birşey bu tehlikeli hastalığın aşısının Sağlık Bakanlığımız tarafından da mecburi aşılar kapsamına alınmış olmasıdır. Hepatit B aşısı annede gebelikte tespit edilmiş taşıyıcılık yoksa doğumdan itibaren ilk 2 ay içinde herhangi bir zamanda yapılabilir. Annede taşıyıcılık olması halinde aşının ve ayrıca koruyucu ilacın doğumdan hemen sonra ilk 24 saat içinde yapılması gerekmektedir. Ama bu aşının doğumdan itibaren yapılması biz çocuk hekimlerini her zaman daha rahatlatır. Bu aşı ileri yaşlarda yapılamaz mı derseniz, daha önceden aşılanmamış herkesin her yaşta bu aşıyı olması mümkündür. Ancak doğumdan itibaren olmayan aşılamalarda önce kan testi ile bireyin hepatit B taşıyıcısı olup-olmadığı değerlendirilmelidir.
Hepatit A
Toplumumuzda oldukça sık görülen Hepatit A ise halk arasında daha çok bulaşıcı sarılık diye bilinmektedir. Çünkü bu hastalık bir ishal kadar kolay bulaşabilir. Hasta kişilerin dışkısı ile bulaşmış yiyecek ve sular ile çok geniş halk kitlelerine bulaşabilmesi nedeniyle halk arasında bu ismi almıştır. Hepatit A, B kadar tehlikeli sonuçlar doğurmasa da nadiren ölümle sonuçlanabilir ve çoğu zaman da kişinin en az 3-4 hafta istirahat etmesi gerekliliği nedeniyle ciddi iş ve okul günü kayıplarına neden olmaktadır.
Hasta kişi ile temas ettikten yaklaşık 4 hafta sonra ateş, bulantı-kusma, iştahta azalma karın ağrısı, ishal, halsizlik gibi belirtiler gözlenir. 1 hafta sonra sarılık başlar, bu belirti en iyi gözlerin beyaz kısmında fark edilebilir. Bu arada idrar renginde koyulaşma ve dışkı renginde açılma görülür. Bu belirtiler 3-6 hafta kadar sürdüğü gibi bazı hastalarda 6 ay kadar bile devam edebilir. Özellikle 5 yaşın altındaki çocuklarda bu tipik belirtilerin çoğu görülmeksizin ortaya çıkan sarılıksız hepatit, basit soğuk algınlığı belirtileri ile kendini gösterebilir. Ancak ileri yaşlarda Hepatit A geçiren kişiler hastalığı daha ağır geçirebilirler.
Dışkının temizlik ve sağlık koşulları iyi olmayan ortamlarda yiyecek ve içeceklere, hatta su şebekelerine karışması ve diğer kişiler tarafından tüketilmesi sonucu Hepatit A virüsü, kolaylıkla bulaşabilir. Hijyenik olmayan şartlarda üretilmiş hazır gıdaların veya iyi yıkanmamış meyve ve sebzelerin tüketilmesi, yeterince temiz olmayan yüzme havuzlarının kullanılması ve çocukların toplu bulundukları kreş ve okullar, Hepatit A’ nın yayılması için uygun birer yoldur. Virüsü alan kişiler, hastalanmadan 2 hafta öncesi ve belirtilerin başlamasından 1 hafta sonrasına kadar hastalığı bulaştırırlar. Belirti göstermeden hastalığı geçiren küçük çocuklar da bulaşmada sessiz birer kaynak konumundadırlar.
Hepatit A’nın riskleri nelerdir?
Hepatit A, hayati fonksiyonu en önemli organlarımızdan biri olan karaciğerin iltihabıdır.Hastalığın belirli tedavisi yoktur, normal şartlar altında hasar bırakmadan kendiliğinden iyileşir.Ancak, bazı kişilerde yoğun hastane tedavisi gerektiren karaciğer yetmezliğine hatta ölüme yol açabilir. Küçük bir çocuk hastalığı belirtisiz geçirse dahi, farkında olmadan virüsü çevresindeki, bu hastalıktan daha ağır etkilenecek bireylere bulaştırabilir. Kronik karaciğer hastalığı bulunan çocukların Hepatit A geçirmeleri halinde hastalık çok daha ciddi seyreder.
Hepatit A, temizlik koşulları yetersiz ortamlarda hızlı yayılır. Ellerin sık yıkanması, bulaşma olasılığı bulunan besinlerin çok iyi yıkanması, pişirilmesi, suların kaynatılması gibi genel hijyenik önlemler bulaşma riskini azaltsa da tamamen engelleyemez. Bugün Hepatit A hastalığından tam korunmanın en etkili ve güvenilir yolu Hepatit A aşısı olmaktır.
Hepatit A aşısı kimlere, ne zaman yapılmalıdır?
Daha önce Hepatit A geçirmiş olan kişiler bu hastalığa karşı bağışıklık kazanmışlardır. Ancak henüz geçirmeyenler, her an virüsle temas riski taşırlar. Çocukların hijyenik önlemleri çok iyi bilmemeleri nedeniyle risk bu dönemde yüksektir. Dolayısıyla 2 yaşını bitiren çocuklar öncelikli olmak üzere daha önce hastalanmamış herkesin Hepatit A Aşısı olması önerilir. Aşı 1.doz ve 6 ay sonra 2 . doz şeklinde toplam 2 doz uygulanır. Ömür boyu koruyuculuğu devam eder.
