İçindekiler
Sağlıklı ve Kaliteli Yaşamın Temeli: “Yenidoğan Süreçleri”
Tüm dünyada ve ülkemizde yeni doğan döneminin, insan yaşamının ”en hassas ve dinamik süreci” olduğu hepimiz tarafından çok iyi bilinen bir gerçektir. Bu kritik evrede uygun ve optimal yaklaşımlar tüm çocukluk ve hatta erişkinlik süreçlerine olumlu etkiler olarak yansımaktadır. Aksine uygun koşullar sağlanamadığında, hafiften ağıra kadar değişebilen olumsuzluklar (nörogelişimsel bozukluklar veya kronik hastalıklar) gelişebilir.
Medicana Internatıonal İstanbul Hastanesi Neonatoloji & Çocuk Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Asiye Nuhoğlu, Yeni doğan döneminin gebelik süreçleriyle yakın ilişkisine dikkat çekerek, multidisipliner ve aile merkezli yaklaşımların önemine değindi.
- Yeni doğan döneminin insan yaşamının en hassas ve kritik evresi olduğu, aileler ve tüm sağlık personeli tarafından çok iyi bilinmelidir.
- Bir bebeğin sağlıklı doğabilmesi, gebelik öncesinden başlayarak gebelik döneminde uygun bir şekilde izlenmesi gereklidir. Kadın Doğum-Aile -Çocuk hekiminin yakın işbirliği son derece önemlidir.
- Gebelikte izlem yanında doğumhanede uygun koşullarda yaklaşım, bebeğin geleceği açısından en önemli temel yaklaşımlardan birisi olmaktadır.
- Yeni doğan döneminin en hassas ve kritik evresi doğum sonrası ilk saatler ve hatta ilk dakikalardır. İlk dakikalar bebeğin yaşam şansı ve kalitesini etkiyen en özel zaman dilimleridir.
- Yeni doğan döneminde fizyolojik dediğimiz sıklıkla görülebilen durumlar, aileler tarafından iyi bilinmeli, gerektiğinde hekimden destek alarak uygun yaklaşımlar yapılmalıdır.
- Yeni doğan taramaları yönünden tüm aileler bilgilendirilmeli, gerektiğinde ileri merkezlere yönlendirilerek bebeklerde istenmeyen patolojik durumların gelişimi önlenmelidir.
- Günümüzde özellikle kırsal kesimlerde yeni doğanlara yapılan geleneksel yaklaşımlar yönünden aileler bilgilendirilerek, güncel doğru uygulamalar yapılması sağlanarak bebeklerin sağlıklı ve kaliteli yaşaması sağlanmalıdır.
Yeni Doğan Döneminin Önemi
Yeni doğan dönemi tüm yaşam süresinin “en hassas ve kritik evresi” olup bebeğin kendisi için ideal olan intrauterin (rahim içi) yaşamdan dış ortama adaptasyonunun gerçekleştiği süreçtir. Gebelik döneminde tüm ihtiyaçlara plazenta vasıtasıyla anne tarafından karşılanan bebek doğumdan itibaren tüm hayati fonksiyonlarını (solunum, dolaşım, gıda ihtiyaçları vb) gerçekleştirmek zorundadır.
Prematüre dediğimiz erken doğan bebekler bir yana matür bebeklerde bile zaman zaman adaptasyon sorunlarının yaşanması olasıdır. Bu kritik dönemi bebeklerin büyük bir bölümü sorunsuz olarak geçirebilmekle birlikte zaman zaman tıbbi destek gerekebilmektedir. Bu dönemde görülebilen fizyolojik veya patolojik sorunlara zamanında ve uygun yaklaşımlar yapılamadığında bebek yaşamını kaybedebilmekte veya ilerde sekelli(engelli bir birey olarak)yaşamını sürdürmek durumunda kalabilir. Ancak günümüzde çağdaş, bilimsel ve teknolojik yaklaşımlarla (aileler ve multidisipliner sağlık çalışanlarının)integrasyonu doğrultusunda normal bebekler bir yana çok önemli riskler taşıyan bebekler bile sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürebilirler.
Yeni doğan dönemi insan yaşamının en hassas ve kritik evresi olmakla birlikte, bilinçlendirilmiş ailelerde güncel yaklaşımlarla sağlıklı ve kaliteli yaşam sürebilmesinde temel dönemi oluşturmaktadır.
Bebeğim Sağlıklı Doğacak mı?
Bir bebeğin sağlıklı doğabilmesi gebelik hatta gebelik öncesi anne ve babanın genetik özellikleri ile çok yakından ilişkilidir. Ancak biz bu yazıda özellikle gebelik dönemindeki en önemli konulara dikkat çekmeye çalışacağız. Hepimizin bildiği gibi gebelik dönemi öncelikli olarak Kadın Doğum Hekimleri tarafından izlenmekte ve yönlendirilmektedir. Ancak biz Çocuk Hekimleri ve özellikle Neonatologlar yeni doğan bebeğe uygun yaklaşımda bulunabilmek için gebelik süreçleri hakkında Kadın Doğum hekimi ve annelerden sağlıklı bilgiler almak isteriz. Örneğin: Annenin yaşı, eğitim durumu, gebelikte aldığı kilo, gebelik öncesi veya gebelikte gelişebilen hastalıklar, beslenme durumu, zararlı çevresel faktörlere maruz kalınması vb)durumlar göz önünde bulundurulur. Gebelikte yapılan testler, ultrason değerlendirmeleri vb hakkında bilgi sahibi olmaya çalışılır. Özellikle de gebeyi izleyen Kadın Doğum hekiminin uyarıları ve önerileri dikkate alınır. Yukarıda bahsettiğimiz hususlardan anlaşılacağı gibi:
Kadın Doğum-Pediatri hekimi ve anneler öncelikli olmak üzere yakın işbirliği halinde olmalıdırlar. Bu işbirliği sağlandığında ve uygun gebelik izlemleri yapıldığında normal gebelikler bir yana riskli gebeliklerde bile sağlıklı bir bebek sahibi olunabilir.
Gebelikte Aile Bilinçlendirilmesi
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çocuk sağlığında amaç: Koruyucu ve Temel Çocuk Sağlığı Yaklaşımlarıdır. Koruyucu sağlık hizmetlerinin büyük çoğunluğu ülkemizde sağlık teşkilatımız tarafından ücretsiz olarak çocuklarımıza sunulmaktadır. Bu önemli sağlık hizmetleri konusunda toplumu bilinçlendirmek ve yararlanmalarını sağlamak amacıyla aileler ve özellikle annelerin bilinçlendirilmesi son derece önemlidir. Bu önemli amaç da Medıcana Internatıonal İstanbul Hastanesi’nde 2015 yılı süresince 12 ay süreli ayda bir. Aile Buluşmaları düzenlenecektir. İlk eğitimimiz 1.Aile Buluşmalarımız 31 Ocak Cumartesi günü saat 16.30 da Neonatolog Prof.Dr. Asiye Nuhoğlu ve Kadın Doğum Uzmanı, Psikolog, Diyetisyen, Sorumlu Hemşirelerin katılımı ile gerçekleştirilecektir.
Doğumhanede Doğru Yaklaşım
Gebelik süresince izlemleri yapılan gebelerin doğacak bebeklerine doğumhanede uygulanan ilk yaklaşımlar son derece önemli olup, ülkemizde bu amaçla yeni doğan canlandırma programı dediğimiz standart uygulamalar planlanmıştır. Bizler de Medicana Internatıonal İstanbul Hastanesi olarak 14-16 Ocak 2015 tarihlerinde Çocuk, Kadın Doğum, Anestezi, Acil Tıp birimlerindeki doktor ve hemşirelerimiz için Yeni doğan canlandırma kursu programı düzenlendi.
İlk Saatler ve İlk Günler
Tüm yaşam süresince yeni doğan dönemi, yeni doğan dönemi içerisinde de ilk günler, ilk saatler ve ilk dakikalar bebeğin yaşama şansı ve yaşam kalitesini etkileyebilmektedir. Bu önemli nedenlerle günümüzde tüm doğum yapılan birimlerde bu konuya dikkat çekilmektedir. Medicana Internatıonal İstanbul Hastanesi olarak yukarıda bahsettiğimiz doğumhanede yapılan doğru yaklaşım standartları doğrultusunda yaklaşımlarımızı ve uygulamalarımızı sürdürmekteyiz.
Yeni Doğan Döneminde Sıklıkla Rastlanılan Fizyolojik Sorunlar:
Yeni doğan döneminde bebeğin gebelik süresi, doğum anı, annenin beslenmesi, çevresel sorunlar vb gibi değişen durumlara bağlı olarak çeşitli fizyolojik durumlar gözlenebilir.(Yeni doğanın fizyolojik sarılığı, cilt sorunları, beslenme sorunları, göbek sorunlarının yanında gaz sancısı dediğimiz infantilkolik) sıklıkla rastlanabilecek fizyolojik durumlardır. Fizyolojik sorunlar yönünden bebekler yakından izlenmeli aile bilgilendirmeleri yanında gerekli uygulamalar anlatılmalı, sorunlar gelişebildiğinde laboratuvar incelemeleri yapılarak gerekli tıbbi uygulamalar yapılmalıdır.
Böylece sıklıkla görülebilen fizyolojik sorunlar patolojik problemler haline gelmeden önlenebilirler.
Yeni Doğan Taramaları:
Ülkemiz için önem arz eden önlenebilir hastalıklar yönünden yapılan yeni doğan taramaları 2000’li yılların başlarından itibaren çok iyi bir şekilde uygulanmakta ve hatta denetlenmektedir.Yeni doğan rutin taramaları(topuktan kan alınarak yapılan testler,işitme testleri,doğumsal kalça çıkığı taraması,vb..)Hastanemizde Sağlık Bakanlığı tarafından önerilen tüm testler yapılmakta, ilave olarak yeni doğanın genetik özelliklerine yönelik testler de uygulanmaktadır.
Doğru Bilinen Yanlışlar:
Tüm yaşam süresince olduğu gibi yeni doğan döneminde de geleneksel yaklaşımlar özellikle kırsal kesimlerde halen uygulanmaktadır. Örneğin: Günümüzde anne sütüyle beslenmede doğar doğmaz beslenme önerilirken geleneksel uygulamalarda çocuğun bir süre aç bırakılması veya ilk öğün olarak şekerli suyla beslenme şekli sıklıkla yapılan yanlış bir uygulamadır.
Yeni doğan bebeklerde fizyolojik olarak görülebilen meme dokusuna aile büyükleri tarafından yapılan masaj uygulamaları son derece yanlış olup, çocuğun enfeksiyon kapmasına yol açabilir.
Doğru uygulama anneden geçen hormonlar nedeniyle oluşabilen bu durumun kendiliğinden geçmesini beklemektir.
Yeni doğanlarda sıklıkla rastladığımız bir diğer durum, kan uyuşmazlığı olmadan görülebilen fizyolojik sarılıktır. Bu sarılıklarda sarı örtü örtülmesi ve geçer denilerek ihmal edilmesi sıklıkla görülebilen bir başka geleneksel yanlış uygulamadır; çünkü fizyolojik sarılıkta yükselerek çocukta kan değişimine yol açabilir hatta tedavi edilmeyen vakalarda zekâ geriliğine yol açabilmektedir. Güncel doğru uygulama ise yeni doğan sarılığının fizik muayene ve laboratuvar yöntemiyle izlenmesi, bebek beslenmesinin düzenlenmesi, gerektiğinde ışın tedavisi uygulayarak problemin önlenmesidir.
Yukarıda bahsedilen örneklerden de anlaşılacağı gibi yanlış geleneksel uygulamalar nedeniyle çocuklarda çok ciddi hasarların görülebileceği ancak uygun güncel yaklaşımlar yapıldığında çocuğun tamamen sağlıklı bir birey olarak topluma kazandırılması mümkün olacaktır.
– Bilinçli Aile
– İyi İzlenmiş Gebe
– Doğumda Doğru Yaklaşım
– Yenidoğan Sorunlarını Öngörmek ve Uygun Yaklaşım
– Yenidoğan Döneminde Uygun Taburculuk Programı
– Taburculuk Sonrası Evde ve Sağlık Kuruluşlarında İzlem
– Sağlıklı Bebek Çocuk Ergen Erişkin
Sağlılklı Toplum
Yeni doğan dönemi insan yaşamının en hassas ve kritik evresi olmakla birlikte, problemlerin öngörülmesi, zamanında ve uygun yaklaşımlar yapılması, bebeklerin bireysel özelliklerine göre izlenmesi ve böylece sağlıklı bir toplumun temellerinin atılması sağlanabilir.
