Günümüzde prematüre doğan bebeklerin düşük kilolarına rağmen yeni doğan yoğun bakım ünitelerinde teknolojisi yüksek aletler ve iyi bakım koşulları sayesinde yaşatılabilmektedir. Tüp bebek ve mikro enjeksiyon yoluyla doğan bebeklerin çoğunlukla ikiz ya da üçüz bebek olması ve bu bebeklerinde olması gereken doğum kilolarından düşük ve erken doğması bu bebeklerde beyin kanaması geçirmeye bağlı sorunları artırmaktadır. Bebekleri erken doğan ailelerin ve bunları takip eden çocuk doktorları bebeklerin hareketlerinin yaşına uygun gelişmesi ile ilgili endişeler taşımaktadır. Bunun nedeni beyin kaynaklı hareket bozukluklarının (çocuklarda kol ve bacakta spastik tutulumların olması gibi) gelişme riskinin özellikle prematüre ve düşük doğum tartılı doğan bebeklerde zamanında ve normal kiloda doğanlardan daha fazla olmasıdır. Bu bebeklerde muayene edildiği ilk aylarda bulgu olmasa da yaşları büyüdükçe daha belirgin olan bazı hareket bozuklukları görülebilmektedir.
Aşağıdaki videoda, Doç. Dr. Sinan Çomu, Spastik çocuklara uygulanan ameliyat tedavileri hakkında konuşuyor.
İçindekiler
Bu bozukluklar:
1. Hareketlerinin yaşıtlarından geri olması
Örneğin 6 ayını bitiren bebeğin dönmemesi,7 ayını bitiren bebeğin sürünmemesi, 8 ayını bitiren bebeğin kedi pozisyonunda durup emeklememesi ve bağımsız oturmayı kazanmamış olması, yaşına gelen bebeğin tutunup kalkmayı ve sıralama hareketlerini yapamaması yaşıtlarından geri olduğunu göstermektedir. Genellikle anne baba tarafından bu gelişim gerilikleri yanlış olarak bebeğin prematüre ya da tembel olmasına bağlanmaktadır. Ancak prematüre bebeklerin gelişimini değerlendirirken çocuk fizyoterapisti ve doktorlar zaten düzeltilmiş yaşı kullanır.
Bir örnek verecek olursak bir bebek 9 aylıksa ve 2 ay erken doğmuşsa, bu iki ay yaşından çıkarılarak 7 aylık bir bebek olarak değerlendirilir. Bu bebeğin 7. ayın sonunda sırtüstü yatarken elleri ile ayaklarını yakalayarak oynaması, yüzüstünden sırtüstüne ve geri yüzüstüne dönmesi, yerde yüzükoyun yatarken iki eliyle dirsekleri düz olacak şekilde kendini elleri üzerine kaldırabilmesi ve yüzükoyun yerde en az 1 metre sürünmesi beklenir. Bebeğin hareket gelişimi, doğması gereken zamana göre hesaplandığında bile yaşıtlarından geri olması durumunda ayrıntılı olarak hareket sistemi muayenesi yapılması gerekir.
2. Sosyal gelişim geriliği olması
Bebeğin iletişiminin ve anne babaya olan davranışları yaşıtlarından geri olması
3. Bebeğin kolunu ya da bacağını asimetrik kullanması
Normal çocuklarda sağ yada sol eli kullanma tercihinin 2 yaştan önce olmaması gerekir. Prematüre bebeklerde bu yaştan önce el tercihinin olması ya da bebeğin emeklerken bacağının birini az kullanması da kasılmanın (spastisite) bir işaret olabilmektedir.
Prematüre bebeklerin hareket ve sosyal gelişimle ilgili en ufak şüpheyi aileler çocuk doktorları ile paylaşmalıdır. Bu durumda çocuk doktoru gerekli görürse bebeği nörolojik muayene ve ileri tetkik yapmak üzere çocuk nörolojisi uzmanına yönlendirir. İleride özürlü olması beklenen yüksek riskli bebeklerin erken tanısı erken fizyoterapi programının başlaması için önemlidir. Tedavisi erken başlanan bebeğin hareketlerinin fizyoterapi ile en iyi şekilde geliştirilmesi mümkündür.
