İçindekiler
Obezite Nedir?
Çocuğunuzun kilosunun birkaç kilo fazla olması obezite anlamına gelmemekle beraber bu çocuğunuzun kilo almaya yatkın olduğunu ve beslenmesinde bazı değişiklikler yapılması gerektiğine işaret edebilir.
Erişkinlerde cinsiyete göre tanımlanmış vücut kitle indeksi kişinin obez olup olmadığını anlamasına yeterken çocuklarda durum daha farklıdır. Yaşa göre çocukların boyu her yıl artış gösterir (yıllık boy uzama hızı,) bu nedenle kilo değerlendirmesi yapılırken çocuğun sadece yaşı değil, boyu da önemlidir. Bu amaçla çocuklarda farklı cinsiyetler için düzenlenmiş ulusal büyüme eğrileri kullanılır.
Genel olarak çocuğun kilosu boyuna göre olması gerekenden %10 ve daha fazla ise çocuğun obez olduğu düşünülebilir. Obezite en sık 5-6 yaş civarında veya ergenlik döneminde başlar. Bilimsel çalışmalar ergenlik döneminde obez olanların %80’nin erişkin dönemde de obez olduklarını göstermektedir. Aile bireylerinden birinin obez olması riski arttıran bir faktörken, ikisinin de obez olması durumunda risk %80’lere kadar artabilmektedir.
Obezitenin Sebepleri Nelerdir?
Obezitenin nedeni genetik, biyolojik, davranışsal ve kültürel birçok faktöre dayanır. Çocuk harcadığından daha fazla kalori tüketiyorsa uzun dönemde obez olabilir.
Bazı hastalıklar obeziteye yol açabilir ancak tüm obezitenin %1‘inden azında alta yatan organik bir hastalıklar mevcuttur. Çocuklarda ve adölesanlarda obezite aşağıdaki hastalıklarla ilişkilidir.
- Kötü beslenme alışkanlıkları
- Aşırı yemek yeme
- Egzersiz eksikliği(Kanepede oturup film izleyen çocuklar)
- Ailede obez olan birinin olması
- Endokrin ve nörolojik hastalıklar
- İlaçlar(Kortizon, bazı psikiyatrik ilaçlar)
- Stresli yaşam olayları veya değişiklilleri(aileden ayrılık, boşanma, ölüm, taciz)
- Aile ve arkadaş sorunları
- Düşük benlik saygısı
- Depresyon ve diğer duygusal problemler
Obezitenin Komplikasyonları ve Riskleri Nelerdir?
Obezitenin birçok komplikasyonları ve olası riskleri mevcuttur.
Fiziksel sonuçları;
- Kalp hastalıkları riskinde artış
- Hipertansiyon(Tansiyon yüksekliği)
- Diabet (Şeker Hastalığı)
- Nefes alma problemleri
- Uyku problemleri
Çocukluk ve adölesan dönemde obezite artmış duygusal problemlerle ilişkilidir; Kilo problemi olan gençler benlik saygısı daha düşük olmaya meyillidir. Akranlarına göre daha içe dönüktürler. Depresyon, anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk bu hastalarda daha sık görülür.
Obezite Nasıl Tedavi Edilmeli ve Yönetilmelidir?
Obez çocuklar organik sebeplerin dışlanması için bir çocuk doktoru tarafından mutlaka değerlendirilmelidir. Organik sebepler dışlandıktan sonra kilo vermek için yapılması gerekenler; fazla yemekle alınan kalorinin kısıtlanması ve fiziksel aktivitenin artırılmasına yöneliktir. Kalıcı kilo kaybı sadece iyi bir motivasyonla sağlanabilir. Obezite genellikle birden fazla aile bireyini etkilediği için sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz yapma, bir aile etkinliğine dönüştürülürse o zaman çocuk ve ergen için başarılı kilo kontrolü sağlanabilir.
Çocuk ve Adölesanlarda Obeziteyi Yönetme Yolları:
- Kilo kontrol programı başlatın
- Yeme alışkanlıklarını değiştirin (yavaş yenmeli ve bu alışkanlığı edinin)
- Öğünleri planlayın, daha iyi yiyecek seçimi yapın(Daha az yağlı yiyecek, abur cubur ve fast food tüketiminden uzak durun)
- Porsiyon kontrolü sağlayın ve daha az kalori tüketin
- Fiziksel aktiviteyi artırın (özellikle yürümek) ve daha aktif bir yaşam şekli planlayın
- Çocuğunuzun okulda neler yediğini öğrenin
- Bilgisayar veya televizyon karşısında değil, aileyle hep birlikte öğünleri tüketin
- Yiyecekleri ödül olarak kullanmayın
- Atıştırmaları sınırlayın
- Okulda ya da semtinizde obezite destek grubuna katılsın
Obezite sıklıkla ömür boyu süren bir sorundur. Bundaki en önemli sebep, ergenlerin yeme ve egzersiz alışkanlıklarına geri dönme eğilimi olmasıdır. Bu yüzden obez bir ergenin istediği kiloyu koruması için, az miktarda yemek yemeği, sağlıklı beslenmeyi ve düzenli egzersiz yapmayı öğrenmesi gerekir. Bunun dışında evebeynlere düşen görev, sadece kilo problemlerine odaklanmadan çocukların daha güçlü ve olumlu nitelikleri vurgulayarak onun benlik saygısını artırmalıdır.
