İçindekiler
Kan Grupları Sistemleri
Kan grubu tespitinde sıklıkla kullanılan 2 sistem vardır. Bunlar AB0 sistemi ve Rh sistemidir. AB0 sisteminde kan grupları nın farklılığı; bir kan hücresi olan eritrosit (alyuvar=kırmızı kan hücreleri) yüzeyindeki iki antijen (protein yapısındaki maddeler) ile belirlenir. Bu iki antijen A ve B harfleri ile gösterilir.
Kan Grupları Nasıl Oluşur?
Eritrositlerin yüzeyinde A antijeni varsa A kan grubu, B antijeni var ise B kan grubu, her iki antijen de var ise AB kan grubu, hiç antijen bulunmuyorsa 0 kan grubu olarak adlandırılır. Rh sisteminde ise kan grupları; eritrositlerin yüzeyinde bulunan Rhesus faktörü (Rh faktörü) adı verilen bir proteinin varlığına göre Rh pozitif (+) ya da Rh negatif (-) olarak adlandırılır. Avrupalıların %85’i, Afrika ve Hispaniklerin %92-98’i, Asyalı ve Amerika yerlilerinin %98-99’u Rh pozitiftir. Rh (+) olan kişilerin kanında antikor (anti-D antikoru) oluşmazken, Rh (-) olan kişilerin kanında antikor (vücudun savunma sisteminde rol alan protein yapısındaki madde) oluşur.
Bebeğimizle Kan Gruplarımız Farklı, Nasıl Oluyor?
Zaman zaman anne babaların kafasını en çok karıştıran sorulardan birisidir. Bu durumu birkaç örnekle açıklamak istiyorum. Eşim A(+), ben B(+), ancak çocuğumuz O(-). Bu asında imkansız değil, bunu anlamı şu, eşiniz genetik olarak A0/+-, siz genetik olarak B0/+- drumdasınız, bu nedenle %25 olasılıkla 0 grubu çocuğunuz olabilir, %6 ihtimalle 0(-) çocuğunuz olabilir. Ancak hem anne hem baba 0 iken çocuk A veya B grubu olmaz olamaz, ikisi de (-) olan ebeveynlerden de (+) çocuk doğamaz.
Kan grupları ile Kan Uyuşmazlığı arasında nasıl bir ilişki vardır?
Kan uyuşmazlığı, anne kanında fetusun (gebeliğin 9. haftasından sonra doğuma kadar geçen sürede anne karnındaki bebeğe verilen isim) kan grubuna karşı gelişen antikorların fetusta hastalık yapmasıdır. Anne karnındaki fetusun uyuşmazlıktan etkilenebilmesi için fetusun kan grubu ile annenin kan grubunun uyumsuz olması, fetusun kanının anne kanı ile temas etmesi, ve annenin bağışıklık sisteminin bu duruma cevap olarak antikor üretmesi gerekir.
Gerek AB0 ve gerekse Rh sisteminde anne ile fetus arasında kan uyuşmazlığı görülebilir. AB0 uyuşmazlığı Rh uyuşmazlığına göre daha sık görülür, buna rağmen daha iyi seyreder. Rh uyuşmazlığı ise daha nadir görülür ancak AB0 uyuşmazlığına göre daha kötü seyirlidir. Rh uyuşmazlığında erken teşhis hayat kurtarıcıdır. Daha detayı için Kan Uyuşmazlığı makalemizi okuyabilirsiniz.
Aşağıdaki videolarda Prof. Dr. Memnune Apak, “Genetik”, “Genetik Hastalıklar ve Testler” ile ilgili çeşitli bilgiler veriyor.
