İçindekiler
Kalça Çıkığı Nedir?
Halk arasında doğumsal kalça çıkığı adına bakarak, doğum sırasında bebeğin dışarı çıkartılırken normalden daha fazla çekilmesiyle olduğu zannedilir. Oysa genellikle bebek rahim içinde, anne karnında yaşarken ya kalçası zaten çıkıktır veya kalça ekleminin gelişimi yeterli değildir. Ancak doğumdan sonra yapılabilecek bazı hatalı davranışlar, çıkığa meğilli bu durumu ilerleterek, gerçek anlamda kalça çıkığına dönüşmesine sebep olabilir. Bunun aksi de geçerlidir yapılacak doğru hamleler ile çıkığa meğilli gelişimi yetersiz olan bir kalça ekleminin iyileşmesi, normale dönmesi de sağlanabilir.
Kalça Çıkığında Erken Teşhis Neden Önemli?
Ülkemizde her yıl 1 milyonun üzerinde bebek doğmakta ve her 1000 doğumun 15’inde kalça çıkığı görülmektedir, bu durumda ülkemizde her yıl yaklaşık, 20.000’e yakın bebek doğumsal kalça çıkığı ile doğmakta ve eğer erken teşhis konmazsa, ileri yaşlarda da buna bağlı sakatlık ortaya çıkmaktadır.
Son yıllarda özel ve devlet kurumları dahil olmak üzere bebek 1 aylık olunca kalça ultrasonu taramaları ile erken teşhisin önü açılmış ve sakatlıklar büyük oranda önlenebilmeye başlanmıştır. İleri yaşlardaki sakatlığı önlemenin en basit yolu rutin taramalar yapmaktır, bu taramalar gerek 1 aylık ultrason yapılması, gerek ilk 1 yaşta aylık kontrollerde çocuk doktorunun muayenelerinde yapılan kontrollerle olmaktadır. Kıkırdak dokunun kemikleşmesi dolayısıyla ultrason 3 aydan sonra sağlıklı bilgi vermemektedir. Bu nedenle 3 ayı özellikle de 5 ayı geçen bebeklerde kalça çıkığı şüphesi varsa, röntgen filmi ile açıların ölçümü yapılarak teşhis konabilir ve gerekli tedaviler yapılabilir.
Aşağıdaki videolarda Prof. Dr. Gazi Zorer, “Çocuklarda Kalça Çıkığı” hakkında bilgiler veriyor.
Kalça Çıkığından Aile Şüphelenebilir mi?
Aslında bazen dikkatli ebeveynlerin bunu fark ettiğine şahit olabiliyoruz. Bununla ilgili ailelerin dikkat edebileceği belirtiler:
- 2 bacağın uzunluğu eşit değilse
- Bebeğin altını temizlerken her iki bacağın aynı şekilde iki yana açılmaması
- Kalça hareketleri sırasında bir klik sesi duyarsa – hissederse
- yürüme çağında bir çocuk halen yürümüyorsa
…kesin olmamakla birlikte tüm bunlar kalçada gelişim problemi belirtisi olarak değerlendirilebilir.
Kalça Çıkığını Önleme – Kalça Gelişimini Destekleme
Kalçanın normal ve sağlıklı gelişebilmesi için bebeklerin uygun biçimde tutulması ve taşınması gerekmektedir. Çok dar bez kullanılmamalıdır, taşırken bacaklar birleştirilmemelidir. Kundak kesinlikle yapılmamalıdır. Eskiden çok yoğun uygulanan kundak kalça çıkığının en büyük düşmanıdır ve artık son yıllarda ülkemizin gelişmiş bölgelerinde terkedilmiştir, ancak ne yazık ki kırsal kesimde hala uygulanmaktadır. Günümüzde huzursuz olan, sıçrayarak sık uyanan bebeklerin sakinleştirilmesi için yapılan modern sarma şeklinin eski klasik kundakla bir ilgisi yoktur, modern yöntemde bacaklar serbest, daha çok kolların hareket etmesini önleyecek şekilde bir sarma yöntemi uygulanmaktadır.
Kalça Çıkığına Meğil Yaratan Durumlar
Anne karnında bebeğin uygunsuz pozisyonda durması, ailevi nedenler, doğum şekilleri, bazı genetik sendromlar buna neden olmakla birlikte bilinen klasik kalça çıkığı risk faktörleri şunlardır:
- Kız çocuk
- Birinci doğum
- Daha önce ailede kalça çıkığı öyküsü
- Akraba evlilikleri
- Makat gelişi ile doğan bebekler
Bu bebekler kalça çıkığı açısından risk grubu olarak kabul edilir ve bu risk grubunda olmayan bebeklere göre kalça çıkığı veya kalçasında gelişim sorunu yaşama olasılığı 2-8 kat daha fazladır.
Kalça Çıkığı Nasıl Tedavi Edilir?
Kalça çıkığı veya kalça gelişimindeki gerilik farklı derecelerde olabilir, hafif seviyedeki ultrasonda tip2A diye tabir ettiğimiz, hafif geçici gelişimsel gerilik, geniş ara bezi dediğimiz çift bez bağlayarak, bebekleri taşırken bacaklarının biraz ayrı tutulmasıyla ve genellikle 3 ay civarında normal gelişim sürecine döner. Daha ileri seviyedeki kalça gelişim bozukluklarında ise Pavlik bandajı adını verdiğimiz özel bir tedavi aracı yardımcı olmaktadır. Bununla düzelmeyen, geç kalınmış veya çok ileri seviyedeki kalça çıkıklarında ise alçıyla ve ameliyatla tedaviler gündeme gelmektedir Ancak bu çok zorlu bir süreç olduğu için mümkün olduğunca erken dönemde hafif iken teşhis koyup, daha basit yollarla tedavi etme yaklaşımı daha doğru olacaktır
Kalça Çıkığı İyileşir mi?
Tabi ki erken teşhis konursa iyileşme olasılığı daha fazladır özellikle ilk 3 ayda basit tedavilerle ameliyat olmadan alçı yapmadan tedavi olma şansı %95’ lere varmaktadır. Ancak 3-6 ay arasında teşhis konursa bu şans biraz daha düşüktür. 6 aydan büyük olan çocuklarda ise bazıları alçı ve ameliyat tedavileri gerektirebilir. 1 yaşın üzerinde bile, deneyimli çocuk ortopedistleri tarafından yapılan ameliyatlarla yine de tedavi şansları yüksektir. Sonuç olarak sorun ne kadar hafif veya teşhisi ne kadar erken yapılırsa o kadar sağlıklı bir iyileşme görülecektir.
