Sevgili okurlar, geçenlerde internette araştırırken bu konuda en çok sorulan sorunun kabızlığa ne iyi gelir olduğunu görünce hemen bu yazıyı yazmaya karar verdim.
İçindekiler
Kabızlık Nedir?
Kişisel farklılıklar olmakla birlikte genellikle dışkı kıvamının sert olması, günde 1 kezden daha seyrek dışkılama durumuna kabızlık denir. Bazı hastalar 2-3 günde bir, bazıları ise haftada bir ve de çok zorlanarak tuvalete gitmektedir. Önemli olan bu kadar kronik aşamaya gelmeden bu durumun fark edilmesi ve gerekli önlemlerin alınmasıdır.
Kabızlık Tanısı
Kabızlığın tanısı için özel bir test gerekmez, genellikle hasta ve hasta yakınları ile konuşarak teşhis konabilir. Ancak kabızlığa neden olabilen hipotiroidi gibi hastalıklar açısından hormon ölçümü yapılabilir, tedaviye yanıt vermeyen, uzun süreli kabızlıklarda Hirschprung Hastalığı tanısını koyabilmek için, ilaçlı lavman bağırsak filmi çekilebilir.
Kabızlığa Ne İyi Gelir
Kabızlık Tedavisinde 4 ana unsur önemlidir:
- Beslenme alışkanlıkları
- Tuvalet alışkanlığı
- Yeterli sıvı alımı
- İlaç ve destek tedavileri
Bazıları hariç ilaç tedavisi her zaman en son seçenek olarak düşünülmelidir Çünkü ilaçlar geçici bir çözümdür, önemli olan doğru beslenme ve tuvalet alışkanlıklarının kazanılmasıdır.
1. Beslenme Alışkanlıkları:
Kabızlıkta beslenme önerileri – Kabızlıkta nasıl bir diyet uygulanmalı?
Kabızlığı olanlarda beslenme için ana kural bol sebze ve yeterli meyve tüketimidir. Yüksek şeker içeriği dolayısıyla yenilen meyveye miktarına ve çeşidine dikkat edilmelidir.
- Özellikle yaz aylarında kayısı, incir, kavun-karpuz gibi meyveler. Her mevsimde Elma, armut gibi meyveler, bunları çok iyi yıkamak şartıyla kabuklarıyla tüketmek lif alımını arttırarak kabızlığa yardımcı olacaktır. Kışın yine kuru kayısı, erik gibi kuru meyvelerden hoşaflar.
- Kabak, brokkoli, karnabahar, ıspanak, gibi haşlandığı zaman yumuşak kıvamda olan sebzeler ile yapılmış zeytinyağlı yemekler.
- Süt gibi çeşitli sıvılarla sulandırılarak yenebilen kahvaltılık tahıl karışımları.
- Yeşil salata, lahana, havuç, salatalık, domates, gibi çiğ sebzelerle zeytinyağının da katıldığı salatalar. Mümkün olduğunca salatalık-domatesin kabuklarıyla yenmesi.
- Pirinç pilavı yerine bulgur pilavı, mercimek, nohut, kuru fasülye gibi kuru baklagiller.
- Normal ekmek yerine kepek ekmeği, hatta tam tahıl içeren yulaflı, buğdaylı ekmekler.
- Bunun dışında muz, patates yoğurt gibi ishal diyetinde kullandığımız katılaştırıcı besinlerin azaltılmalı, kefir veya prebiyotikli yoğurt olarak tercih edilmeli.
- Süt içimi maksimum 500ml ile sınıtlanmalı, çocuğunuz sütü çok seviyor ve azaltamıyorsanız belli oranlarda sulandırarak vermek de denenebilecek bir yöntemdir.
Aşağıdaki videolarda Uzm. Dr. Alper Özkılıç, “Çocuklarda Kabızlık” ve “Bel – Sırt Ağrıları” hakkında bilgiler veriyor.
2. Kabızlığı Önleyici Tuvalet Alışkanlığı
Özellikle yemekten sonra midenin dolmasıyla ortaya çıkan, adına gastro kolik refleks dediğimiz, doğal bir mekanizmaı sayesinde bağırsaklarımız daha kolay boşalabilmektedir. Yemekten kalktıktan sonra hissettiğimiz hafif karın ağrısı, aslında bağırsakların “tuvalete git” sinyalidir, bu sinyale kulak vermemek, yani tuvalete gitmeyi ertelemek kabızlığa davetiye çıkaran en önemli olumsuz davranışlardandır.
Gerek kabızlığı önlemek , gerekse tedavi etmekte, belli bir saatte, özellikle yemek sonrası tuvalete oturarak ıkınma egzersizleri yapmak ve bağırsakları hep aynı saatte boşalmaya alıştırmak, tedavide çok önemli ve basit bir uygulamadır.
3. Kabızlık İlaçları
Sıkça kullanılan kabızlık ilaçları 4 ana grupta inceleyebiliriz;
Dışkı Kıvamını Yumuşatıcı İlaçlar: Bu grupta daha çok bir şeker türevi olan laktüloz içeren ilaçlar tercih edilmelidir, Senna alkaloitleri içeren ilaçların uzun süre kullanımı sakıncalıdır, ancak laktüloz içeren ilaçların, hastanın ihtiyacı olan en düşük doza inilerek, uzun süre kullanılması önerilir, bu bir alışkanlık yapmaz, aksine kısa süreli kullanımlar yeterince faydalı olmadığı gibi, sorunun yeniden nüksetmesine sebep olur.
Bağırsak Hareketi Düzenleyici İlaçlar: Tedavinin başında 1 hafta 10 gün kadar tedaviye yardımcı olarak kullanılabilir.
Bağırsak Boşaltıcı İlaçlar: Özellikle uzun süredir var olan kabızlıklarda birikmiş olan sert dışkının boşaltılması tedavide esastır. Bu amaçla evde kullanılan içinde yağlı-sulu krem tarzı ilaç bulunan bazı tüpler kullanılabilir, birkaç kez tekrarlanabilir. Ancak bunun sürekli her gün kullanılması doğru değildir. Tedavinin başında evde birkaç kez kulanılabilir.
Bunun yeterli olmadığı çok ağır kabızlıklarda, bazen hastane ortamında lavman tarzı tedaviler yapılabilir. Çok daha ileri safhadaki kronikleşmiş kabızlıklarda, bazen kolonoskopi yapılarak, birikmiş sert dışkı parçalarının doktor yardımıyla da boşaltılması sağlanabilir.
Prebiyotik İlaçlar veya Katkılı Yoğurtlar: Son yıllarda popüler olan bu tedavi şekli, en doğal tedavi yöntemlerinden biridir, düzenli prebiyotik kullanımı bağırsak düzenin sağlanmasında oldukça faydalıdır.
Kabızlıkta Cerrahi Tedavi Gerekir mi?
Eğer kabızlık Hirschprung Hastalığı adını verdiğimiz bir bağırsak hastalığına bağlıysa, ameliyatla çalışmayan bağırsak bölümünün çıkarılması zaten tek tedavi yöntemi şeklidir.
Dolikosigma ya da dolikokolon adı verilen, kalın bağırsağın bir bölümünün normalden çok uzun olduğu nadir bir hastalıkta da, ağır kabızlık olup, ameliyatla uzun bağırsağın kısaltılması gerekebilir.
Anal fissür dediğimiz makatta çatlak olan durumlar da kronik kabızlığın önemli sebeplerindendir. Bu hastalar sürekli ağrı duydukları için tuvalete gitmekten kaçarlar, kaçtıkça kabızlık artar ve bir kısır döngüye girerler. Bu makat kaslarının gevşetilmesi için ameliyat bu hastalarda önemli bir tedavi seçeneğidir. Bu 3 durum dışında kabızlığın cerrahi tedavisi yoktur.
