İlk 1 Yaşta Sağlam Çocuk Takibi

İlk 6 ayda bebeğin her ay düzenli olarak doktor tarafından kontrol edilmesi ( sağlam çocuk takibi ) önerilir. Bu takipler sırasında ailenin bebekle herhangi bir sorun yaşayıp yaşamadıkları sorgulanır.
Ailenin soruları merak ettikleri yanıtlanır, anne sütü ve emzirmenin ilk 6 ayda tek başına son derece önemli olduğu her görüşmede mutlaka vurgulanmalı, bebeğin güzel geliştiği geri bildirimi verilerek Annenin kendine olan güveninin tazelenmesine destek olunmalıdır. Her bebeğin farklı bir kişiliği vardır. Kimi bebek gündüz çok fazla uykudan hoşlanmazken, bazı bebekler daha çok uyumayı sevebilir.

Aylık Kontrollerde Doktor Nelere Dikkat Eder?

1) Fiziksel Gelişim

Doktorunuz  her  kontrolde  bebeğin  boy  kilo  ve baş  çevresi  gibi  ölçümlerini alır  ve persentil  eğrisinde  ne seviyede  olduğunu  değerlendirir. Her bebeğin farklı bir büyüme potansiyeli vardır. Eğer bebeğin boy-kilo  gelişimi  normal  ancak alt  sınırlarda  3-10. persentillerde ise kilo alımı başka bir bebek gibi ayda 1 kilo olmayabilir. Sonuç olarak bebekleri komşunun veya arkadaşların bebeği ile karşılaştırılması gerekir. Özellikle 3 ay hele de 6 aydan sonra bebeklerin büyümesinde ciddi bir yavaşlama olur, bu normaldir. Her kontrolde doktorun bebeğin yaşına göre kilo aldığını vurgulaması annenin yine kendine güvenmesi açısından çok önemlidir. 1-2 bir bebek ayda 1 kg alırken, 6 aylık bir bebek ayda 400-600 gram alabilir, bu normal bir durumdur.

2) Nörolojik Gelişim

Her muayenede bebeğin fiziksel gelişimi dışında nörolojik gelişimi de değerlendirilmelidir. 3 aydan sonra sırt üstü ve yüz üstü duruşlarda baş kontrolü ne şekilde oldu mutlaka doktor tarafından kontrol edilmelidir. İlk 3-5 ayda görülen yenidoğan reflekslerinin artık kaybolmaya başladığının takip edilmesi gerekir. 6 aydan sonra özellikle bebeklerin kendi kendine dönmeye başlamasıyla masadan yataktan düşmeler daha sık görülmeye başlar Bu nedenle her kontrolde ailelerin bu tür riskler açısından bilgilendirilmesi bebeğin sağlıklı gelişimi açısından çok önemlidir.

Bebekler genellikle 6,5-7 ayda destekle, 7,5-8 ayda  desteksiz  oturabilmelidir. 6 aydan sonra bebeğin destekle oturmaya başlamasıyla artık mama sandalyesine özendirilmeli ancak dokuz aydan sonra da yürüteç kullanmaması gerektiği mutlaka vurgulanmalıdır. 9 ayda  halen  desteksiz  oturamıyorsa  doktorunuz  sizi  bir  nöroloğa  yönlendirmelidir.

3) Genel Muayene

Her muayenede mutlaka  solunum sesleri,  kalp sesleri  değerlendirilmelidir. Gözdeki kırmızı yansıma testi, şaşılık ile ilgili değerlendirmeler yapılmalı, çocuğun görme  ve işitmesi ışığa ve sese  olan tepkileriyle değerlendirilmelidir.  Her  ay kalça  çıkığı muayenesi  yapılmalı,  erkek bebeklerin  testisleri ve  sünnet  derisi kontrol edilmelidir.  5-6 aydan sonra  genellikle kulak ve  boğaz  muayenesi  de  yapılmalıdır. İlk  aylarda  genellikle  kulak  kanalı  çok  tüylü  ve  dar  olduğu  için  çok  net  görülemeyebilir, bu  nedenle  bir  sorun  yoksa  çok  küçük  bebeklerde  her  ay  bakılmayabilir.

Aşağıdaki videolarda Uzm. Dr. Anıl Yeşildal, “Sık Görülen Çocuk Hastalıkları” ve çocuk sağlığı ile ilgili çeşitli konularda bilgiler veriyor.

4) Aşılama

Her ay çocuğun yaşına uygun şekilde aşı takvimine uygun olarak aşılaması yapılmalı veya  aile  hekiminde  yaptırıp  yaptırmadığı  sorgulanmalıdır, özel aşı varsa  bilgilendirilmelidir. Aşı sonrası olası yan etkiler anlatılmalı, ateş olursa ateş düşürücü vermek, bacakta şişme kızarıklık olursa alkolle kompres gibi önerilerle aile önceden bilgilendirilmelidir.6 aydan sonraki takipler eğer aşı yoksa, bir sorun yoksa 2-3 ayda bir de olabilir.

 5) Ek Gıdalara Geçiş – Vitamin Takviyeleri

İlk 6 ayda her kontrolde eğer tıbbi bir gereklilik yoksa, gelişim normalse,  erken ek gıdaya geçiş ve mama gibi takviyelerin gereksiz olduğu vurgulanmalıdır. Özellikle 6 aydan sonra ek gıdalara geçiş, ek gıda alırken anne sütüyle olan dengesi, büyüdükçe anne sütü dengeli bir şekilde azaltılırken, ek gıdaların artışı ayrıntılı olarak anlatılmalı ve gerekirse uzun bilgiler için yazılı  bir kaynak verilmeli veya doktorun güvendiği bir internet sitesi önerilmelidir. Her  ay o ay  için  olan  farklılıklar  özetlenmelidir.

Doğumdan itibaren D  vitamini, 6  aydan  itibaren  Demir takviyesi alıp  almadığı her kontrolde sorgulanmalı,  kış  aylarında  ise  D  vitamini  dozunun  2 katına çıkması gerektiği  hatırlatılmalıdır.  Genellikle 9-10 ay civarı demir eksikliği ve idrar yolu enfeksiyonu gibi sorunlar açısından kan  sayımı ve  idrar tahlili ile ufak bir tarama yapılabilir

6) Diş Çıkarma

Her kontrolde dişlerin çıkıp çıkmadığı tetkik edilmeli, diş çıkarma dönemlerinde ağızdan salya akışının normal olduğu, 38-38,5’i geçmeyen, kolay kontrol altına alınabilen,  3  günden uzun sürmeyen bir ateş, biraz huzursuzluk, hafif nezle-öksürük, bazen çok hafif ishalimsi durumlar geçici bir süre olabileceği anlatılmalıdır. Ancak şikayetlerin aşırı ve uzun süre olması halinde bu şikayetler diş çıkarmaya bağlanmamalı, mutlaka doktora muayeneye gidilmelidir. Diş çıkarma döneminde bebeği rahatlatacak diş kaşıyıcıları, fitil şurup gibi ağrı kesiciler veya direk dişin üzerine sürülen jeller önerilebilir.