Hipermetrop (Yakını Görememe)

Hipermetrop Nedir?

Göze gelen ışınların ağ tabakanın arkasında odaklanması sonucu meydana gelir. Hipermetrop gözün ön arka çapının az olması veya korneanın çok düz olması ya da lensin kırıcılığının az olmasına bağlı olarak, görüntü odağının retinanın arkasında oluşması durumudur. Hipermetroplar özellikle yakın görmede zorlanırlar. Eğer hipermetropinin derecesi yüksekse bu hastalar uzağı görmede de zorlanacaklardır. Yapısal ve kalıtsal özellikler hipermetropun en sık sebebidir.

Hipermetrop Sınıflaması

Genellikle klinik görünümü, ağırlığı ve şiddetine bağlı olarak sınıflandırılır. Klinik görünüme göre 3 tip hipermetrop vardır:

• Basit
• Patolojik (anormal)
• Fonksiyonel (yapısal)

Nedenleri

Gözdeki lensin uyumunu sağlayan siliyer kasların zayıflığına bağlı olarak lensin kırma gücü az olabilir veya göz küresinin ön arka çapı azalmış olabilir. Hipermetrop aslında doğuştan mevcuttur, fakat çocukların göz merceği son derece esnektir bu da uyum (akomodasyon) yaparak sorunu telafi etmelerine yardımcı olur. Yaşın ilerlemesiyle, görmeyi düzeltmek için gözlük veya kontakt lens ihtiyacı ortaya çıkacaktır.

Belirtileri

Hipermetroplar başlangıçta yakını görmede zorlanırlar, uzağı görürler ancak akomodasyon dediğimiz uyumun çok bozuk olduğu veya yapılamadığı, yaşın ilerlediği durumlarda veya ağır hipermetropi varsa  uzağı da göremeyebilir. Hipermetrop olanlarda bulanık görme, göz yorgunluğu olabilir, tedavi edilmezse göz tembelliğine kadar ilerleyebilir.

Görme keskinliği hipermetrop derecesine,hastanın yaşına ve gözün uyum yapabilme kapasitesine bağlıdır. Doğuştan çok ağır hipermetrop olanlar hiçbir zaman net göremedikleri için bir süre sonra göz tembelliği ve şaşılık ile karşımıza çıkarlar. Beyin sorun olan gözle net görmeyi hiç öğrenemediği için diğer sağlam göz baskın hale gelir ve baskın olmayan yani sorunlu gözde bir süre sonra göz tembelliği yani ambliyopi ile sonuçlanır. Tersinin olmasını beklerken hipermetrop olan çocuklar televizyona çok yakından bakarlar. Çünkü hipermetrop çocuklar net görmeyi hiç öğrenmemişlerdir, oysa miyoplu çocuklar yakında net görebildikleri için, televizyonu net görebildikleri en yakın mesafede dururlar, ancak hipermetroplar kadar yakın değil.

Hipermetrop çocukların aileleri, çocuğun gözünde bir sorun olduğunu çok erken dönemde farketmezler; biraz büyüyünce farkedilebilir, mesela bir topu yakalamakta sorun yaşarlar, çünkü 3 boyutlu nesneleri görme yetenekleri azdır. Bu çocukların okul başarısı düşüktür.  Hafif veya orta şiddetteki bir hipermetrop çoğu zaman yanlışlıkla dikkat eksikliği ve hiperaktivite sendromu veya başka bir öğrenme bozukluğu ya da kişilik bozukluğu olarak değerlendirilebilir.

Aşağıdaki videolarda Op. Dr. Lale Öktem, “Çocuklarda Göz Bozuklukları” hakkında bilgiler veriyor.

Hipermetrop Tanısı

Hipermetrop olan kişiler göz muayenesinde yakın görmenin test edildiği Jagger tablosunda okumakta zorlanırken, uzak görmenin test edildiği Snellen tablosunda herhangi bir sıkıntı yaşamazlar.

Muayenenin başlangıcından önce gözün gücü otorefraktometre denilen bir aletle otomatik olarak ölçülür. Hastadan çenesini ve alnını cihaza yaslaması ve cihazın deliğinden içerideki resme bakması istenir. Bu sırada doktor aletin düğmesine basarak ölçümü gerçekleştirir. Ölçüm her göz için birkaç kez tekrarlanır ve gerekirse ölçümlerin ortalaması alınır. Özellikle çocuklarda gizli kırma kusurlarını ortaya çıkarmak için çocuğun gözüne damla damlatılıp damlanın etkili olabilmesi için bir süre bekledikten sonra ölçümlerin alınması gereklidir.

Gözlük numaralarının tespiti için retinoskopik muayene gibi diğer ölçüm yöntemleri de kullanılabilinir. Retinoskopi göze gönderilen ışığın göz dibinden yansımasını değerlendirerek gözün kırma kusurunu ve derecesini tayin etmeye yarayan bir alettir. Gözdeki yansımanın kaybolması için hastaya değişik lensler uygulanır ve bu şekilde en doğru gözlük numarası saptanır. Hastanın vereceği yanıtlarından bağımsız objektif bir yöntemdir.

Daha sonra hastanın kullanacağı gözlüğü belirlemek için bir çerçeve takılır ve gözlük deneme kutusundan harfler seçilir. Günümüzde bunu pratik hale getiren adına foropter denilen sistemler de mevcuttur. Hastanın gözlük çerçevesi takmadan ve hekim de mercekleri değiştirmeden mevcut alet üzerinden lens numaraları değiştirilerek yapılan tam otomatik bir gözlük muayene yöntemidir.

Tedavisi

Bir göz doktorunun muayenesinden sonra genellikle görmeyi düzeltmek amacıyla bir gözlük veya kontak lens kullanılır. Ancak gözün kontak lense uygun olup olmadığına karar verilmelidir. Kontak lens kullanımı dikkatli kullanım gerektiren bir süreçtir. İnfeksiyon gibi komplikasyonlarda görme kaybına gidecek derecede ciddi sorunların çıkabileceği akılda tutulmalıdır. Hafif hipermetroplar bazen tedaviye ihtiyaç duymazlar. Daha ağır olanlar konveks mercekli bir gözlük veya kontak lens ile düzeltilir.

2000’li  yılların başlarından beri LASİK dediğimiz lazer yöntemiyle de düzeltilebilir.Bu tedaviler oldukça düşük komplikasyonlarla başarıyla uygulanmakla birlikte, bazı olgularda nükslere (gözlük numarasında geriye dönüş) rastlanılmaktadır.

Hipermetrop Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Özellikle çocuklarda göz tembelliği ve/veya şaşılık ile sonuçlanır, o yüzden çocuklar mutlaka 2 yaş en geç 3 yaşa kadar göz muayenesi olmalıdır. Hipermetrop bazen akut acil dar açılı glokom krizine yol açabilir, bu çok tehlikeli ve hemen tedavi edilmesi gereken bir durumdur.