Hamilelerde Geçici Osteoporoz

Kadınlarda hamilelik ya da emzirme döneminde kırıklara yol açabilen şiddetli osteoporoz tablosudur.

Bu hastalıkta hamileliğin son 3 ayında ya da doğumdan sonraki emzirme döneminde sıklıkla omurga kemiğinde kırıklar ile kendini gösteren bir osteoporoz mevcuttur. Ancak kalçada da geçici osteoproz oluşabilmektedir.

Hamileliğe Bağlı Osteoporoz (Gebeliğin İdiopatik Osteoporozu)

Gebelikte bebeğe kalsiyum geçişi nedeni ile bir miktar annenin kemik mineral yoğunluğu azalır. Ancak bunun osteoporoza yol açacak derecede olması nadir görülen bir durumdur. Normal bir hamilelik sürecinde omurga kemik yoğunluğu %3-5 azalmaktadır. Hamilelikte omurga kırığına yol açan osteoporozun yanında geçici kalça osteoprozu ve son yıllarda sıklığı artan osteoporoza bağlı Sakrum kırığı da görülmektedir. Hamileliğe bağlı bu osteoporozun nedeni tam olarak bilinmemektedir.

Emzirme döneminde kadınlarda kemik kaybı hamilelik döneminden fazladır. Emziren kadında ilk 3-6 ayda omurga ve kalça kemiklerindeki kayıp %5-10 arasındadır. Emzirmenin uzaması ile bu kayıp daha fazla artmaktadır. Ancak Emzirmenin sonlanması ve adetlerin yeniden başlaması ile 6-18 ay içerisinde kemik yoğunluğu normal değerlerine ulaşır.

Ancak uzun dönemde hamilelik ve emzirmeye bağlı kemik kaybının kırık riskini artırmadığı tespit edilmiştir. Bununda sebebinin emzirmeden sonraki 6-18 ay içerisinde kemiklerin eski gücüne geri gelmesidir. Ancak bazı anneler gebeliğe bağlı risk altındadır:

1. İkiz veya çoğul gebelikler
2. Çok genç yaşta annelik
3. Menapoza yakın yaştaki annelikler
4. Hamilelik öncesi yumurtalık fonksiyonu bozuk olanlar
5. Zaten hamilelik öncesi kemik mineral yoğunluğu düşük anneler.

Hamilelikte Osteoporoz Tanısı

Osteoporoz tanısı normalde Kemik yoğunluğu ölçümü ile kolaylıkla konulabilmektedir. Ancak Hamilelik sırasında kemik yoğunluğunu ölçen testler düşükte olsa radyasyon içerdiğinden dolayı yapılmamaktadır. Bu nedenle kırıkların osteoporoza bağlı olup olmadığını saptamak oldukça güçtür. Ancak doğumdan sonra yapılan Kemik mineral yoğunluk ölçümü ile tanı konulabilir. Klinik olarak normalde kırık oluşturmayacak şiddetdeki travmalar ile kırık meydana gelmiş ise hamileliğe bağlı osteoporoz akla gelmelidir. Genellikle şiddetli bel veya sırt ağrısı ile başlar, anca çoğunlukla tanısı doğumdan sonra röntgen çekilmesi ile ortaya konulur.

Hamileliğin son 3 ayında veya emzirme döneminde sırt-bel veya kalça ağrısı ile gelen hastalarda hamileliğe bağlı osteoporoz akla gelmelidir.

Hamilelikte ortaya çıkan osteoporotik kırıkların hamileliğe bağlı mı olduğu yoksa hamilelik öncesi zaten var olan düşük kemik mineral yoğunluğuna bağlı mı olduğu bilinmemektedir.

Aşağıdaki videolarda Prof. Dr. İpek Akman, “Doğum Travmaları” hakkında bilgiler veriyor.

Hamilelikte Osteoporoz Tedavisi

Gebeliğe bağlı osteoporozun nedeni halen tam olarak bilinmemektedir. Bu nedenle tedavi hastaya göre belirlenmelidir.

***Hamilelik esnasında ek olarak kalsiyum ve D vitamini alınmasının kemik kaybı üzerinde koruyucu etkisi olduğu gösterilememiştir.

Kırıklar bel ve sırt ağrısı olarak başlar ve birkaç haftada kendiliğinden geçer. Kalsiyum desteği ve D vitamini desteği, Fizik tedavi ve korse fayda sağlayabilir. İleri derece kırıklarda cerrahi gerekebilir ancak çoğunlukla ameliyatsız tedaviler kullanılmaktadır. Her iki kalçayı tutan ve şiddetli ağrıya neden olan osteoprozda gebeliğin erken sonlandırılması bile gündeme gelebilir.

Akut ve şiddetli ağrısı bulunan vakalarda vertebroplasti veya kifoplasti ameliyatları yapılabilir. Tekrar hamile kalmayı planlayan annelerde özellikle kemikte uzun yıllar birikme poatansiyeli olan kemik erimesi ilaçlarının kullanımına dikkat edilmelidir. Son yıllarda kullanıma giren Teriparatit içeren hormon menşeyli ilaçlar uygun hastalarda kullanılabilir.