İçindekiler
Gergedan Virüsü ve Basın Komedyası
Geçen gün bir hastam sohbet sırasında “hocam gergedan virüsü diye bir salgın varmış duydunuz mu?” deyince önce ben de bir şaşırdım. Açıkçası her gribe bir hayvan adı takmaya çok meraklı olduğumuz için, çok mantıklı olmasa da acaba bu seneki grip (influenza) gergedandan kaynaklı mı diye düşündüm. Mantıklı düşününce bu mümkün değil, çünkü gergedan insanlarla bir arada yaşayan bir hayvan değil. Haliyle bu terimin tıbbi karşılığını bulmak ümidiyle internete girdim. Tabii ki bu isimle herhangi bir tıbbi makaleye rastlayamadım, genellikle gazete haberleri ilk sıradaydı, haberleri okuyunca kendi kendime gülmeye başladım, çünkü gergedan virüsü denen şey meğerse 40 yıllık Rinovirüs imiş. Yani yeni bir virüs, yeni bir salgın falan değil, her kötülüğe bağladığımız Suriyeliler’le de bir alakası yok. Yıllardır nezle, soğuk algınlığı olursunuz ya, hahhh! işte tam da buna neden olan virüstür Rinovirüs.
Neden Gergedan virüsü adını verdiklerini düşündüm, Rino kökünün Latince burun anlamına geldiğini biliyorum, aslında hepiniz de bilirsiniz, mesela burun estetiğine Rinoplasti denir. Ancak araştırınca Rino kelimesinin Latince’de diğer bir anlamının da Gergedan olduğunu gördüm. Gergedan burnu çok büyük bir hayvan olduğu için, buradan bağlayarak bir kelime oluşturmuşlar sanırım. İşin ilginci 7 tane gazete haberinin ilk altısına baktığımda bir tanesi de parantez içinde Rinovirüs yazmaya zahmet etmemiş, medyatik olacaklar ya!!! Bu arada 7. sıradaki gazeteyi -ismini vermeyeceğim- tebrik ediyorum parantez içinde Rinovirüs yazmayı tercih ettiği için. Neyse bugün muzipliğim üzerimde, biraz esprili bir başlangıç yapmak istedim. Gelelim biraz da olayın bilimsel yönüne.
Gergedan Virüsü ( Rinovirüs ) Abartılıyor!!!
Rinovirüs uzun yıllardır basit soğuk algınlığı ve nezlenin en sık etkeni. Buna grip değil gribimsi diyorlar, çünkü hakikaten belirtiler influenza virüsünün yaptığı grip belirtilerine çok benzemekle birlikte, bunun çok daha hafifi. Rinovirüsün birçok farklı tipi olduğu için, kalıcı bir bağışıklık oluşturmuyor, aşısı üretilemiyor, dolayısıyla her insan her sene, en az 2-3 kez bu virüsle enfeksiyon kaparak hastalanabiliyor.
Bu sene influenza virüsünden daha sık görüldüğü, üst solunum yolu enfeksiyonu vakalarının %41’inde Rinovirüsün pozitif saptandığı ifade ediliyor. Ancak şu gerçeği belirtmekte fayda görüyorum; Rinovirüs vakaları daha çok ilkbahar ve sonbahar aylarında artış gösterir ve biz daha henüz Aralık ayındayız, influenza vakaları daha yeni yeni görülmeye başladı. Dolayısıyla Ocak sonuna doğru bu istatistikler influenza lehine değişecektir. Yani bu sene influenza yerine rinovirüs daha sık görülüyor söylemi çok da mantıklı bir söylem değil, bu sonuç istatistiği yaptığınız mevsime göre haliyle değişkenlik gösterecektir.
Gergedan Virüsü Belirtileri
Rinovirüs genellikle daha çok üst solunum yolu belirtileri yapmakla birlikte, nadiren alt solunum yollarını da etkileyebilir. Rinovirüs basit soğuk algınlığının en sık nedenidir, yıl boyunca görülmekle birlikte, en sık görüldüğü dönemler sonbahar ve ilkbahardır. Genellikle sulu bir burun akıntısı ile başlar, daha sonra akıntı biraz koyulaşabilir, yeşilimsi bir hal alabilir, iyileşeceğine yakın burun akıntısının rengi tekrar açılır. Yeşil burun akıntısı eşittir antibiyotik anlayışı çok yanlıştır, rinovirüs dahil birçok viral enfeksiyonun, belli bir aşamasında burun akıntısı koyulaşabilir. Yani antibiyotik kararı vermek için akıntının renginden çok süresi önemlidir. Bunun dışında hapşırık, 39’u geçmeyen hatta genellikle 38,5’i geçmeyen hafif bir ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı, öksürük ve iştahta azalma görülebili. Tüm bu belirtiler gribi andırmakla birlikte, tüm belirtilerin şiddeti influenzada görülenden çok daha hafiftir. Ateş İnfluenzadaki gibi 39,5-40’ları bulmaz, kas ağrıları da o kadar belirgin değildir. Bazen Beta enfeksiyonunu taklit eder tarzda boğazda yoğun bir kızarıklık, hatta beyazlık olabilir. Beta testi ve/veya boğaz kültürü almadan antibiyotik başlamak doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Özellikle öksürük 2 haftaya kadar uzayabilmekle birlikte çoğu çocuk daha çabuk iyileşmektedir
Gergedan Virüsü Nasıl Bulaşır?
Rinovirüs, özellikle hapşırma ve burun akıntısı olan bir kişinin hapşırması öksürmesi ile havaya yayılan damlacık dediğimiz küçük partiküller aracılığıyla sağlıklı kişilere bulaşır. Özellikle hasta çocukların solunum yolu salgılarını evdeki eşyalara, oyuncaklara ve çeşitli yerlere sürmesi ile de bulaşma olacaktır. Başka bir kişi bu cisimlere dokunup daha sonra burnunu, gözünü veya ağzını ellediğinde kolaylıkla enfeksiyon kapabilir
Gergedan Virüsü Ağır Seyredebilir mi?
Aslında çoğu zaman basit soğuk algınlığı ile atlatılır, ancak nadiren özellikle bağışıklık sisteminin baskılandığı dönemlere denk gelirse, hasta kişi yaşlı veya çok küçük bebekse veya sigara içen bir kişi ise, zatürre, bronşit, KOAH ataklarının alevlenmesi, orta kulak iltihabı ve sinüzit gibi başka komplikasyonlara yol açabilir.
Gergedan Virüsü Tedavisi
Bu viral bir enfeksiyon olduğu için özel bir tedavisi yoktur. Öncelikle istirahat ve bol sıvı alımı çok önemlidir. Eğer ateş çok yüksekse ve kişi rahatsız oluyorsa, parasetamol veya ibuprofen içeren ağrı kesici ateş düşürücülerden faydalanılabilir. Aspirin kesinlikle kullanılmamalıdır. Ateş düşürücülerle ilgili detaylı için Ateş Düşürücüler Gizli Düşmanımız isimli makalemi okuyabilirsiniz. Soğuk algınlığı ilaçları virüsü iyileştirmez sadece hastalık belirtilerini hafifletir, çok mecbur kalınırsa doktora danışarak kullanılabilir. Bazı bitkisel ilaçların da virüs çoğalmasını yavaşlattığı düşünülmektedir. Antibiyotiklerin hiçbir işe yaramadığını özellikle vurgulamakta fayda görüyorum, ikincil bir bakteriyel enfeksiyona bağlı, orta kulak iltihabı, sinüzit ve zatürre olmadığı sürece antibiyotik kesinlikle verilmemelidir.
Aşağıdaki videolarda Uzm. Dr. Özlem Özsoy Yolcu, “Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu” ve “İdrar Yolu Enfeksiyonu” hakkında bilgiler veriyor.
