Bebeğin doğumunun hemen ardından yapılan rutin fiziki değerlendirmeler gelişimi açısından bir çok ipucu vermektedir. Normal fizik muayenesinde saptanamayacak kadar hafif olan gelişimsel gecikmeye ilişkin bir takım bulgular ise daha ayrıntılı değerlendirmelerle mümkün olmaktadır. Gelişimsel bozuklukların varlığı aileler tarafından çoğunlukla çocukta belirgin bir gecikme (konuşamama, yürüyememe gibi) gözlendiği zaman farkına varılmaktadır. Bebeğin & çocuğun gözden kaçmış bir gecikme belirtisi ilerleyen dönemlerde gecikmiş konuşma, yürümede gecikme gibi nörolojik bir bozukluk ile sonuçlanabilir. İlk çocukluk dönemine ilişkin sorunlarla beraber okul çağı ile birlikte akademik gelişimde zorlanma, sosyal becerilerde yetersizlik gibi bir çok sorunun önlem alınmadan büyümesine sebebiyet vermektedir.
Aşağıdaki videoda Doç. Dr. Gönül Acar, Serebral Palsi hastalığınıda Fizyoterapi’ye ne zaman başlanması gerektiğini anlatıyor.
Bu tür bir değerlendirmeye imkan veren bir takım standart araçlar mevcuttur.
Bu değerlendirme araçları
- Çocuğun gelişimindeki kuşkulu durumların objektif biçimde doğrulanmasına,
- Risk altındaki çocukların izlenmesinin standart biçimde yapılmasına,
- Gelişimsel bozukluk gösteren çocukların sonraki dönemlerdeki gelişimlerindeki ilerlemeyi objektif biçimde görmeye,
olanak sağlamaktadır.
Bu araçlar belirli alanlarda çocuğun gelişimi ile ilgili bize bilgi verir.
- Kişisel-sosyal /özbakım: Bu alan çocuğun diğer kişilerle kurduğu sosyal temasın yeterliği ve kendi gereksinimlerini kavrayabilmeyle ilgili bilgi verir. Bu alanda ortaya çıkmış herhangi bir gecikme genel hatlarıyla psikiyatrik değerlendirme gereğini doğurabilir.
- İnce –kaba motor : Bu alan (ince motor) çocuğun el-göz koordinasyonu, küçük nesneleri kavrayabilme ve (kaba motor) oturma yürüme zıplama gibi becerileri ile ilgili bilgi verir. Bu alanlardaki gecikmeler genel hatlarıyla nörolojik bir değerlendirme gereği doğurabilir.
- Dil : Bu alan çocuğun işitme, anlama ve ifade etme becerileri il ilgili bilgi verir. Bu alanda ortaya çıkan gecikmeler çok disiplinli bir değerlendirme gereği doğurmaktadır.
Çocukların ilk 6 yılındaki zihinsel, sosyal ve ruhsal gelişiminin sonraki yaşamı ile ilgili önemli ipuçları sağlamaktadır. İlk bebeklik dönemi ile erken çocukluk dönemini kapsayan bu süreçte çocukların gündelik hayatındaki etkinlikleri gelişim dönemlerine ve alanlarına uygun olarak şekillendirmenin sağlıklı ve donanımlı bireyler yetiştirmede öncelikli ve önemli birer faktör olduğu bilgisine ulaşabiliriz. Bu sebeple çocukların gündelik hayata dair yeme, uyuma, oyun oynama, ilişki kurma gibi temel aktivitelerinin çocukların ilk ve en etkili öğretmenleri olan ebeveynleri tarafından doğru seçimlerin yapılması gerekmektedir.
Bu noktada, çocukların tüm alanlardaki gelişiminin takibi ve doğru yönde desteklenmesi için ihtiyaçları olan şeyin, en basit ifadeyle çok oyuncak, çok fazla zaman, çok fazla enerji yerine doğru oyuncak, verimli zaman ve nitelikli enerji kullanmak olduğu sonucuna varılabilir.
