Emziren anne diyeti, annenin günlük tükettiği besinler ve bu besinlerin çeşitleri, miktarı, vücut depo düzeyi, psikolojik pozisyon sütün kalitesini etkilemektedir.
Emzirme dönemi (laktasyon), genellikle meme büyümesi, süt salgılanmasının başlaması ve başlayan salgılanmanın devamı olarak kategorize edebileceğimiz üç dönemden oluşur. Bu dönemler prolaktin ve oksitosin adını verdiğimiz hormonlarca kontrol edilir. Anne sütünün bebek beslenmesindeki yeri doldurulamaz olduğundan emziren anne diyeti ‘nin önemi tartışma götürmezdir. Anne sütü bebeklerin büyüme ve gelişmelerini en iyi şekilde sağlamanın yanında, onları özellikle ishal olmak üzere birçok bulaşıcı hastalıktan korur. Ayrıca emzirme, anne ve bebek arasındaki açıklanamayan karmaşıklıktaki x bağının da kurucusu olur.
Emzirme döneminde salgılanan süt, annenin aldığı besinlerin bir ürünüdür. Süt için gerekli olan besinler annenin kendi gereksinimine bir ek olarak sayılmalıdır. Anneler, hangi şartta olursa olsun bebeğin sağlığını geliştirecek ve büyümesini destekleyecek yeterli kalite de süt üretebilirler. İşte anne sütünün mucizevî yanlarından biri de budur. Ancak, beslenmelerine dikkat eden annelerin sütleri, beslenmelerine dikkat etmeyen annelerin sütlerinden daha verimli ve vitamince daha zengindir. Bu yüzden de emziren anne diyeti önemlidir.
Emzirme döneminin başarılı geçmesinin koşullarından biri de annenin iyi beslenmesidir ki, sağlıklı bir anne günde ortalama 700-800 ml süt salgılar. Emziren annenin yeterli süt salgılayabilmesi için günde, normal gereksinimine ek olarak yaklaşık 700 kkal ihtiyacı vardır. Bu miktarın 500 kkal’si annenin yediklerinden, 200 kkal’si ise gebelikte kazanılan besin depolarından karşılanır. Eğer anne günlük alması gereken 500 kkal yerine daha fazla alınırsa kilo problemi yaşanır. Aslında emzirme dönemi, annenin vücudunun gebelik öncesi döneme dönmesine yardımcı olur. Emzirmek uterusun kasılmasını uyarır, küçülmesini sağlar. Karın bölgesi daha hızlı bir biçimde şekle girer. Emzirirken düzenli kilo kaybı anne sütü üretimini etkilemez.
İçindekiler
Emziren Anne Diyeti
Emziren Anneler Nasıl Beslenmelidir?
Emziren annenin enerji alma gerekliliği yanında özellikle protein, kalsiyum, demir ve sıvı gereksinimi de artar. Sıvı tüketimi günde 3lt su, ıhlamur/nane/papatya/rezene/ısırgan otu gibi bitki çaylarıyla desteklenmelidir. Emziren annenin günlük enerji alımı ortalama 1800 kkal olmalıdır. Elbette bu değer kişisel parametrelere göre artı yada eksi yönde değişiklik gösterebilir. Emzirme döneminde tüketilen yağ miktarı kadar çeşidi de önemlidir. Yemeklere sıvı yağ konularak pişirilmeli veya ızgara/buğulama/haşlama yöntemleri uygulanmalıdır. Emzirme döneminde artan kalsiyum ihtiyacı da süt, yoğurt, peynir ve yeşil yapraklı sebzelerle karşılanabilir. Bu dönemde karşılaşılan diğer bir sorun da demir eksikliğidir. Anne sütüyle bebeğe geçen demir de bebeğin demir depolarının dolması ve kan yapımında kullanılması açısından önemlidir. Et ve et ürünleri, balık, yumurta, kuru meyveler, kuru yemişler, tahıllar ve kuru baklagiller demir içeriği yüksek gıdalardır.
Fazla miktarda tüketilen çay ve kahve hem demir emilimini azaltmakta hem de süte geçen kafein bebeğin sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Emzirme döneminde sigara ve alkol kullanılmamalıdır.
Anne Sütünü Artıran Faktörler
- Bebeğinizi doğar doğmaz ilk yarım saat içinde emzirmelisiniz. Daha sonra bebeğiniz istedikçe sık sık emzirmeye devam etmelisiniz.
- Düzenli yeterli dengeli olarak bütün besin gruplarını içeren bir beslenme programı uygulamalısınız.
- Sıvı alımını artırmalısınız (çorbalar, şekersiz komposto, ayran) özellikle günde 2,5-3 litre su içilmelidir.
- Sıvı alımını artırırken bitki çaylarından da yardım alabilirsiniz. Isırgan otu çayının anne sütü oluşumunda olumlu etkileri vardır.
Aşağıdaki videoda Uzm. Dr. Esin Açıkgöz, “Anne Sütü ile Bebek Beslenmesi” hakkında bilgiler veriyor.
Emzirme Döneminde Yeterli ve Dengeli Beslenmek İçin
Sıvı alımı günde 10-12 bardağı olmalı ve özellikle su, bitki çayları az şekerli ya da şekersiz komposto suları, meyve suları, limonata, ayran yada süt gibi hafif ve doğal içecekler tercih edilir.
Emzirme döneminde sütün artması için annenin stresten uzak durması çok önemlidir. Dinlenmek ve bebeği sık aralıklarla emzirmek süt verimini doğrudan etkilemektedir.
Kalsiyum yönünden süt yumurta peynir gibi besin grupları mutlaka günlük beslenme programında yer almalıdır.
Protein ihtiyacını karşılamak için her gün mutlaka yumurta veya etli sebze yemeği menüye dahil edilmelidir. Omega-3 yağ asitlerinden zengin su ürünleri tüketilmesi anne sütünün yağ asidi içeriğini artırmaktadır. Özellikle balık protein değeri bakımından ve omega 3 içeriği bakımından zengin bir besindir.
Kurubaklagiller ve bulgur karışımı yemekler, C vitaminince zengin besinler tercih edilmelidir.(narenciye, domates, maydanoz, yeşil biber, taze soğan tüketmeye özen gösterilmelidir) Taze meyve ve sebzeler mümkünse her öğüne dahil edilmelidir.
Şarküteriden mümkün olduğu kadar uzak durulmalıdır.
İyotlu tuz kullanılmalıdır. İyot zeka gelişiminde önemli rol oynamaktadır ve eksikliği halinde bu minerali tuzdan başka bir yerden temin etmek mümkün değildir.
Çay kahve günde iki kez tüketilebilir. Daha fazlasından süte geçen kafein bebeğin sağlığını olumsuz yönde etkiler, bebekte huzursuluk ve uyku sorunlarına yol açabilir. Demir emilimini engellediği düşünüldüğü için yemeklerden hemen sonra çay ya da kahve alınmamalıdır. Bunun yanında demir emilimini kolaylaştırdığı için C vitamininden zengin taze meyve ya da meyve sularını tüketmeniz tavsiye ederiz. Çayı tercih edecekseniz ikindi ve kuşluk gibi öğün araklarında yani yemeği yedikten 1-2 saat sonra açık olarak için. İçecek olarak ıhlamur/ papatya/ kuşburnu gibi bitki çayları tercih edilmelidir
Et tavuk balık yumurta karaciğer dalak ve böbrek gibi sakatatlar; ceviz badem gibi kuru yemişler; üzüm, kayısı, erik, pestil gibi kurutulmuş meyveler; kurubaklagiller pekmez ve koyu yeşil yapraklı sebzeler demir yönünden zengindir. Demir eksikliği emzirme döneminde sık rastlanan bir sorundur. Anne sütünde bebeğe geçen demir, bebeğin demir depolarının dolması ve kan yapımında kullanılması açısından önemlidir.
Günlük beslenmelerinde et tüketimi az olan anneler protein ihtiyacını karşılayabilmek için haftada en az 4 yumurta yemelidir. Tüketilecek yağ miktarı ve türüne dikkat edilmeleri, kalori değerini yükselten kavurma veya kızartma gibi yemeğin kimyasını değiştiren pişirme yöntemlerinde uzak durulmalıdır. Bunların yerine haşlama ızgara ya da fırınlama metodları tercih edilmelidir.
