Down Sendrom’lu çocuklarda, doğumdan başlayarak yaşamın çeşitli evrelerinde görülme olasılığı diğer sağlıklı çocuklara oranla daha yüksek olan, zamanında saptanarak önlem alınması veya tedavi edilmesi gereken bazı tıbbi sorunlar vardır. Bu sorunların dikkatle izlenmesi ve gerekli tedavilerin yapılması ile çocuğun yaşam kalitesini yükseltmek ve çevreyle uyum içinde mutlu bir yaşam sürmesini sağlamak olanaklıdır.
Down Sendrom’lu yenidoğanların bir bölümünde doğumdan hemen sonra saptanabilen ve bebeğin yaşamını tehdit edebileceği için acil girişim gerektiren ; bir bölümünde ise sonraki günler veya haftalar içinde ortaya çıkabilen çeşitli bozukluklar bulunabilir.
İçindekiler
Doğumsal Kalp Hastalıkları
Down sendromlu bebeklerin yaklaşık yarısında görülebilen doğuştan kalp anomalilerinin bir bölümü hafif olduğundan tedavi gerektirmez. Ağır anomalilerin en kısa zamanda saptanması büyük önem taşır. Bu nedenle Down Sendrom’lu her bebekte dikkatli bir kardiyolojik inceleme gerekir. Ağır konjenital kalp hastalığı olan ve tedavi edilmeyen bebeklerde fiziksel ve mental gerilik daha ağır olmaktadır.Ancak, bu bebeklerde de kalp hastalığı kontrol altına alındıktan veya operasyondan sonra hızlı bir gelişme izlenmektedir.
Sindirim Sistemi Anomalileri
Kalp anomalilerine oranla daha nadirdirler. Bunlar yemek borusu, mide ucu veya kalın barsak ucu yapışıklığı gibi anomalilerdir ve Down sendromlu çocukların % 1-2’sinde rastlanır. Bu anomalilerin tümü yenidoğan evresinde belirti verir ve acil operasyon gerektirir.
Görme Bozuklukları
Down sendromlu çocukların önemli bir bölümünde Şaşılık, Miyopi, göz pınarlarının tıkanıklığı ve Katarakt gibi çeşitli göz bozuklukları olabilir. Bu bozukluklar değişik yaşlarda ortaya çıkabileceğinden DS’lu çocukların düzenli aralıklarla göz muayenesi yapılmalıdır.
İşitme sorunları
Yineleyen ve tedavide gecikilen orta kulak enfeksiyonları olan DS’lu çocukların önemli bir bölümünde işitme kusurları saptanmaktadır. İşitme kaybı çok az da olsa, çocuğun psikolojik gelişimini ve insan ilişkilerini bozacağından, düzenli aralıklarla işitme testi yaptırılması gerekir.
Tiroid hormonu bozuklukları
Tiroid bezlerinin yeterli hormon salgılamaması (hipotiroidi) bebeklerin beyin gelişimini olumsuz yönde etkiler. Normal bebeklerde de görülebilen bu duruma Down sendromlu bebeklerde daha sık rastlanmaktadır. Bu nedenle yeni doğan evresinde tüm bebeklere hormon testleri (T3,T4,TSH) yaptırılmalı ve daha sonraki yıllarda da düzenli olarak kontrol edilmeli ve gerekirse hormon tedavisine başlanmalıdır.
Hipotiroidi, Down Sendrom’lu bebeklerin % 15-20’sinde ilk aylarda ya da ileri yaşlarda ortaya çıkabilir. Yıllık tiroid hormonu kontrolleri yapılmayan veya bozukluk saptandığında düzenli tedavi edilmeyen Down Sendrom’lu çocuklarda fiziksel aktiviteler ve öğrenme güçlüğü kalıcı olarak daha belirginleşir.
Beslenme problemleri
Bebeklik döneminde kas güçsüzlüğüne bağlı olarak emme güçlüğü yetersiz beslenmeye yol açabilir. Bebek beslenirken kucakta dikçe tutulmalı ve böylece sütün soluk borusuna kaçması önlenmelidir. Beslenme sonrası bebek 5-10 dakika kucakta tutularak emme sırasında yuttuğu havanın çıkması beklenmeli, daha sonra bir süre de sağ yanına yatırılmalıdır. Down sendromlu çocuklarda, bazen burun tıkanıklığı da emme zorluğuna yol açabilir. Bu nedenle burun sık sık temizlenmeli, gerekirse doktorun önerisi doğrultusunda burun damlası kullanılmalıdır.
Şişmanlık çocuğun fiziksel aktivitesini azaltacağından bebeklik çağından itibaren aşırı kilodan kaçınılmalıdır. Kas tonusunun zayıflığı nedeni ile hareketlerinde zorlanan bebeğe aşırı kiloların getireceği yük, onun bazı hareketleri becerebilmede daha da gecikmesine yol açar. Dengeli beslenme, yüksek kalorili yiyeceklerden kaçınma ve devamlı egzersiz konularında anne babalar bilgilendirilerek, hayatın tüm evrelerinde sorun olabilecek aşırı kilodan çocuklarını koruyabilmeleri ve uygun beslenme alışkanlıklarını kazandırmaları için yardımcı olmak gereklidir. Yeni doğan ve bebeklik çağındaki Down sendromlu bebeklerde kas zayıflığına ve hareketsizliğe bağlı olarak kabızlık sıkça rastlanan bir şikayettir. Uygun beslenme rejimleri ile önlenebilir.
Solunum yolu enfeksiyonları
Down sendromlu bebeklerde üst solunum yolu enfeksiyonları daha sık görülebilir. Bağışıklık sisteminin geç gelişmesi kadar sağlık koşulları pek elverişli olmayan kalabalık evlerde yaşama bu enfeksiyonların sayısını arttırabilir. Özellikle kulak iltihapları uygun bir şekilde tedavi edilmezse işitme özürlerine yol açabilir.
Deri kuruluğu
Derinin genelde kuru olması deride ve ağız kenarlarında çatlaklara ve enfeksiyonlara neden olabilir. Uygun krem ve losyon kullanımı ile çatlak ve enfeksiyonlar önlenebilir.,
Havale
Down Sendrom’lu çocuklarda havale nöbetleri daha sık görülmektedir.Bu nedenle dikkatli olunmalı ve şüpheli durumlarda çocuk doktoruna başvurulmalıdır.
Diş Çürümeleri
DS’lu çocukların dişlerinde şekil bozuklukları, bazı dişlerin hiç olmaması gibi anomalilere rastlanabilir ancak en sık gözlenen problem dişeti hastalığıdır. Çocukluk çağında düzenli aralıklarla bir diş hekimi tarafından görülmeleri, diş fırçalama alışkanlıklarını çok küçük yaşlarda edinmeleri, ağız hijyenlerine özen gösterilmesi, düzenli flor almaları ve dengeli beslenmeleri bu sorunları azaltacaktır.
Solunum güçlüğü
Down Sendrom’lu çocukların hırıltılı nefes almaları ve horlamaları sık duyulan şikayetlerdir. Büyük bademcikler (tonsiller) veya geniz etleri (adenoidler) nedeniyle üst solunum yolunun tıkanması ile ortaya çıkan bu gibi durumlarda, kulak burun boğaz uzmanı ile görüşülmelidir.
