Diş Gıcırdatma (Bruksizm)

Sabahları yorgun ve baş ağrısı ile mi uyanıyorsunuz?

Sabahları yorgun ve baş ağrısı ile uyanıyor, kahvaltıda lokma çiğnerken dişlerinizin üzerine basmakta zorlanıyor, çenelerinizi fazla açamıyorsanız, ağrının nereden geldiğini anlayamıyor ve tüm dişleriniz birden ağrıyor gibi geliyorsa; dikkat geceleri uykuda dişlerinizi sıkıyor olabilirsiniz!

Son zamanlarda, günümüz şehir yaşamına bağlı yaşanan stres, dengesiz beslenme, hareketsizlik ve uyku bozukluklarının artması ile bu tarz şikayetler ile muayenehanelere gelen hasta sayısında ciddi artış var. Uyku, yorulan kas ve sinir sisteminin bakıma alındığı bir dönem. Beyin bir sonraki güne hazırlanıyor. Kaliteli bir uyku uyumadan, sağlıklı ve mutlu bir güne başlamak mümkün olmuyor. Çene eklemi rahatsızlığı olan birçok kişi, hangi doktora başvuracağını bile şaşırıyor. Bu şikayetler için diş hekimlerine, KBB uzmanlarına, çene cerrahlarına hatta nöroloji uzmanlarına başvuran hastalar var. Bu durumda ilk iş, diş hekimine muayene olup, ileri düzey eklem hastalığı varsa zaten eklem uzmanı diş hekimine yönlendirilirsiniz. Daha ileri düzeydeki çene eklem rahatsızlığı; çenelerin”tam açılmama” , “hiç açılmama” veya “çene açılınca yerinden çıkma” gibi daha ağrılı fonksiyon bozukluklarını içerir.

Diş gıcırdatma belirtileri

Gece uykuda farkında olmadan dişlerinizi sıkıyorsanız, yukarıdaki şikayetler sizde mevcutsa veya bir yakınınız bu konuda sizi uyardı ise sizde bruksizm var demektir. Bu rahatsızlık, baş, kulak, çene-yüz ağrıları, kulak çınlaması, çene ekleminden ağzı açarken ses gelmesi, ağız açmada kısıtlılık, ağrı veya çene de kaymalar şeklinde semptomlarla kendini gösterir. Çoğu kez klinik belirti vermeden, yıllarca devam eden, bazen de akutlaşıp, insanları adeta canından bezdiren bir rahatsızlıktır. Hastaların gece uykuda farkında olmadan diş sıkmaları bazen kişilik yapılarına bağlı hep olabiliyor. Örneğin duygularını ifade etmeyen, pasif yada içe dönük kişilik yapılarında, bilinçaltı olarak, gece diş sıkılabiliyor. Bizler bu hastaları klinikte muayene ettiğimizde; dişlerin kesici kenarlarında aşınmaya bağlı diş boylarının kısaldığını,diş yüzeylerinde çok ince çatlakları görebiliyoruz. Ayrıca hastalarda diş mine dokusunun incelmesine bağlı, soğuk-sıcak hassasiyetleri fazla oluyor. Bu hastalarda herhangi bir travma yok iken diş mine kırıkları yada daha önceden yapılmış restorasyonların kırılması gibi durumlarla da karşılaşabiliyoruz.

Diş gıcırdatmanın psikolojik nedenleri

Birde uzun yıllar içinde devam eden değilde, bir anda şiddetli ağrılar ile başvuran hastalar oluyor. Bunların hikayelerini dinlediğimizde, ortak noktaları genelde, son dönem yaşamlarında, ani stres veya üzüntü yaşamış olmaları oluyor.Bu tarz ani üzüntü ve stresler, genelde ekonomik veya ailevi kayıplar olabiliyor. Sevilen kişilerin vefatı veya hastalanmaları, boşanma, iş kaybı, iflas v.s Kişinin bu ani ve beklenmedik sıkıntı ve stres sonrası yaşadığı gerginlik, tüm vücut kasları gibi çene kaslarını da etkisi altına alıyor. Öyle ki uzun yıllar gece diş sıkma alışkanlığında, sakinleştirici ve kas gevşetici ilaçlar tek başlarına, rutin tedavi gibi uygulanmış, hastalar psikiyatrislere yönlendirilmiştir.

Günümüzde ise eğer alışkanlığa bağlı bir diş sıkma varsa alışkanlık kırıcı apareyler, gece diş koruyucu plaklar yapılıp, hastanın kendi başına halledemediği psikolojik sorunlarda gene uzmandan yardım almasını tavsiye ediyoruz. Bir dönem bu gece plakları daha yumuşak materyalden yapılıp sadece dişlere gelecek zararları önlemek planlanırken, günümüzde daha sert materyallerden yapılan gece plakları ile hem dişlerin korunması hemde düzenli kullanım ile alışkanlığın da terk edilmesi hedeflenmektedir. Farkında olmadan çene ekleminizde ve yüz kaslarınızda, aşırı yüklenmeye sebep olabilecek şekilde dişlerinizi sıkar yada gıcırdatırsanız, uzun dönemde, eklemde dejeneneratif değişikliklere neden olarak, kalıcı çene eklem rahatsızlığı oluşturabilirsiniz. Ayrıca çene eklemi rahatsızlıkları, çene ve yüz bölgesinde maruz kalınacak bir travma ile de gelişebilir.

Aşağıdaki videolarda Dt. Pınar Çağlar Kaya, “Süt Dişleri” ve “Genel Diş Sağlığı” hakkında bilgiler veriyor.

Çene eklemi için basit bir test…

Eğer aşağıdaki soruların üç veya daha fazlasına evet diyorsanız çene eklemi sorununuz olabilir.
– Dişlerinizin sağlam olmasına rağmen kulağa, başa ve şakaklara yayılan ağrılarınız var mı?
– Eksik dişleriniz fazla mı?
– Ağzınızı açarken, çene ekleminizden ses geliyor mu?
– Ağzınızı açıp kaparken, yemek yerken veya esnerken zorluk çekiyor musunuz?
– Sabahları veya gün içinde bazen çenenizin kilitlendiğini hissediyor musunuz?
– Sabah uyanınca, çene-yüz kaslarında ağrı duyuyor musunuz?
– Bazen kapanışınızın, kayarak değiştiğini hissediyor musunuz?
– Lokma çiğnerken, dişlerinizin üzerine basmada, zorluk çekiyor musunuz?

Çene eklemi rahatsızlığı nasıl teşhis edilir?

Rutin 6 ayda bir yapılan, diş hekimi muayeneleri sadece çene eklemi rahatsızlığı değil bütün genel ağız ve diş sağlığınız ile ilgili problemlerin erken teşhisini sağlar. Bu muayene sırasında, kaslarınızı etkileyecek sinir sistemi, kapanış veya ortopedik bir bozukluk olup olmadığı, çene-yüz ve boyun kaslarınızın uyumlu çalışıp çalışmadığına bakılır. Diş hekimi, çene eklemlerinizi, çene yüz kaslarınızı parmak uçlarıyla palpe ederek; ağrı olup olmadığına, ağzı açıp kaparken çene eklemlerinde ağrı olup olmadığına, çene ekleminden ses gelip gelmediğine, alt çenenin kapanışa geçerken kayma yapıp yapmadığına ve maksimum ağız açıklığına bakar.

Diş Gıcırdatma Tedavisi

Tedavisinde öncelikle dişlere gelen kuvvetlerin eşit ve dengeli dağılması ve çene eklemine aşırı yük binmemesi için kapanışın düzgün olması hedeflenir. Bu amaçla öncelikle eksik dişlerin restorasyonları ve ağızda ihtiyaç olan kırık ve çürük dişlerin tedavileri hedeflenir. Kapanışı tam olmayan veya kapanışı bozan eski protezler yenilenir. Sonrasında hastadan ölçü alınarak gece yatarken takacağı gece koruyucu plağı yapılarak, dişlere taşıyacağından fazla kuvvet gelmesi engellenir.

Her yeni güne ağrısız ve mutlu başlamanız dileğimle.