İçindekiler
Dış gebelik Ektopik gebelik nedir?
Hamilelik, kadının vücudunda döllenmeden doğuma kadar birçok aşamadan oluşur. Bu aşamalardan bir tanesi de döllenmiş yumurtanın rahim içindeki yolculuğu ve buraya yapışmasıdır. Dış gebelik veya ektopik gebelik durumunda döllenmiş yumurta rahime yapışmak yerine, fallop tüplerine, karın boşluğuna veya rahim ağzına yapışır.
Kanda yapılan hamilelik testleri bir kadının hamile olduğunu gösterse de, döllenmiş bir yumurta rahim dışında hiçbir yerde uygun şekilde büyüyemez. Bazı istatistik verilere göre, dış gebelik her 50 gebelikten 1’inde görülür. Tedavi edilmemiş bir dış gebelik, sıklıkla acil bir durumdur. Hızla teşhis ve tedavi edilmesi dış gebeliğe bağlı komplikasyon olasılığını azaltır, ileride bu anne adayının tekrar sağlıklı bir gebelik yaşayabilme ihtimalini arttırır ve ileride olabilecek bazı sağlık sorunlarının da önüne geçer.
Dış gebelik nedenleri
Dış gebeliğin sebebi her zaman tam olarak anlaşılmayabilir, ancak aşağıdaki bazı durumların dış gebelikle ilişkili olabileceği bilinmektedir;
- Daha önce geçirilmiş bir enfeksiyon veya cerrahi operasyon nedeniyle fallop tüplerindeki bir enflamasyon (yangı) veya skar dokusunun (nedbe) oluşması
- Hormonal nedenler
- Genetik anormallikler
- Doğumsal anomaliler
- Üreme organları ve fallop tüplerinin şeklini durumunu etkileyen durumlar
Bunun sebebi hakkında en doğru bilgiyi, sizi muayene eden ve gerektiğinde ultrason ve bazı görüntüleme yöntemlerini değerlendiren doktorunuz verecektir.
Dış gebelik daha çok kimlerde görülür?
Cinsel olarak aktif tüm bayanlar, belli bir oranda dış gebelik (ektopik gebelik) riski taşırlar, ancak aşağıdaki bazı durumlar bu riski daha da artırılabilir;
- Hamilelik yaşı 35 yaş ve üzeri olanlar
- Daha önce pelvis veya karın bölgesinden ameliyat geçirenler
- Çok fazla sayıda kürtaj ve/veya düşük yapanlar
- Pelvik inflamatuar hastalık hikayesi olanlar
- Geçmişinde endometriozis hikayesi olanlar
- Daha önce tüpleri bağlandığı halde veya rahim içi araç kullanımına rağmen gebe kalınmışsa
- Infertilite (kısırlık) tedavisi yardımıyla hamile kalanlar
- Sigara içimi
- Daha önce dış gebelik öyküsü
- Gonore bel soğukluğu veya klamidya gibi cinsel yolla bulaşan hastalık öyküsü olanlar
- Fallop tüplerinde doğuştan yapısal bozukluğa sahip olanlar
Eğer Yukarıdaki resim faktörlerden birine sahipseniz bu konuda doktorunuza mutlaka bilgilendirmeli siniz nerede dış gebelik (ektopik gebelik) ihtimali en aza indirebilmek için
Dış gebelik belirtileri
Bulantı ve göğüs hassasiyeti hem dış gebelikte, hem de normal gebelikte, zaten bilinen en sık belirtilerdendir. Aşağıdaki belirtiler dış gebelikte daha sık görülür ve acil tıbbi bir duruma işaret edebilir.
- Karın veya pelvis bölgesinde çok keskin şiddetli, bazen boyuna ve omuza da yayılabilen bir ağrı
- Özellikle karında tek tarafta ortaya çıkan şiddetli ağrı
- Vajinal bölgede hafif veya ağır derecede lekelenme veya kanama
- Baş dönmesi ve bayılma
- Makat bölgesinde basınç hissi
Eğer hamile olduğunuzu biliyor ve yukarıdaki belirtilerden herhangi biri varsa, hemen doktorunuzla iletişim kurup acil tedavi edilmeniz gerekebilir.
Dış gebelik teşhisi
Dış gebelik basit bir muayene ile teşhis edilemez, ancak diğer sebepleri dışlamak için doktorunuz yine de muayene yapabilir. Dış gebeliğin teşhisindeki önemli adımlardan bir tanesi de, vajinal yolla yani alttan yapılan ultrasondur. Böylece rahim içinde gebelik kesesi olup olmadığı daha net bir şekilde görülür.
Kanda Beta HCG ve progesteron hormonlarının ölçülmesi de dış gebelik teşhisinde bir yöntem olarak kullanılabilir. Eğer hormon seviyeleri düşüyor veya birkaç gün sonra aynı seviyede seyrediyorsa, yükselme olmuyorsa, hele de ultrasonda gebelik kesesi görünmüyorsa, bu büyük ihtimalle dış gebeliktir
Eğer ağrı ve kanama gibi belirtiler çok şiddetliyse, bazen tüm bu teşhis aşamalarına vakit kalmayabilir. Çok ağır vakalarda nadiren fallop tüpleri yırtılabilir, bu da ağır iç kanamaya sebep olur. Böyle bir şüphe olduğunda hem tedavi hem teşhis için acilen ameliyat gerekebilir.
Dış gebelik tedavisi
Dış gebelik (ektopik gebelik) annenin sağlığını tehdit eden bir durumdur. Bu embriyo gelişip sağlıklı bir bebeğe dövüşemeyeceği için, bir an önce buradan uzaklaştırılması gerekir. Bu işlem annenin sağlığı ve ileride bebek sahibi olabilmesi için çok önemlidir. Tedavisi seçenekleri dış gebeliğin bulunduğu bölge ve gelişim düzeyine göre değişkenlik gösterir.
Tıbbi tedavi
Kısa sürede gelişecek ağır bir komplikasyon yoksa, doktorunuz dış gebelik kitlesinin büyüyerek zarar vermesini önleyecek bazı ilaçlar verebilir. Bu amaçla verilecek Metotreksat iğnesi, hızlı bölünen hücrelerin büyümesini durdurarak etkili olur. İlacın etkisini ölçmek için düzenli olarak Beta HCG ölçümleri yapılır. İlaç etkili olduğunda, düşük olduğunda görülen belirtilerin benzerleri ortaya çıkar. Hafif kramplar, kanama ve genital bölgeden çeşitli doku parçaları gelebilir.
Bu belirtiler ortaya çıktıktan sonra genellikle cerrahi müdahale gerekmez. Cerrahi sonrası fallop tüplerinde görülebilecek hasarlar metotreksat tedavisi ile pek ortaya çıkmaz. Ancak yine de bu ilacı kullandıktan sonra birkaç ay hamile kalmamak gerekir.
Cerrahi tedavi
Kadın doğum uzmanı birçok cerrah buradaki embriyoyu çıkarmayı ve içerideki hasarı düzeltmeyi tercih eder. Bu işleme laparotomi denir, küçük bir delikten içeri sokulan kamera ve ufak cerrahi aletler sayesinde, embriyo çıkarılarak fallop tüplerinde ki hasar tamir edilir. Eğer fallop tüplerinde tamir edilemeyecek kadar ağır bir hasar varsa, o zaman fallop tüplerinin çıkarılması gerekebilir.
Dış gebelik sonrası normal gebelik olur mu?
Dış gebelik (ektopik gebelik) sonrası oluşabilecek sorunlar fiziksel bir hasar olup olmamasına bağlıdır. Dış gebelik geçiren kadınların çoğu, sonrasında sağlıklı gebelik yaşayabilirler. Fallop tüplerinin ikisi de, en azından sadece bir tanesi sağlamsa yumurta normal bir şekilde döllenerek rahime yerleşebilir. Ameliyat sonrası fallop tüplerinde skar dokusu (nedbe) gelişmişse, bu durum kısırlık veya tekrar dış gebelik (ektopik gebelik) olmasına sebep olabilir. Eğer fallop tüplerinin ameliyatla alınması gerekmişse, o zaman tüp bebek gibi kısırlık tedavi yöntemleri denenebilir.
Aşağıdaki videoda Prof. Dr. Yücel Karaman, “Dış Gebelik” hakkında bilgiler veriyor.
