Beslenme; İnsanın büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan enerji ve besin öğelerini yeterli miktarda alıp vücudunda kullanmasıdır. Beslenmede fizyolojik, sosyolojik ve psikolojik etkileşimler söz konusudur.
Beslenmeye fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik etkilerin olduğu yadsınamaz. Bunların kontrolü yine de kişinin elinde diye düşünürüm.
Yeterli ve dengeli beslenme ise; Vücudun büyümesi, dokuların yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan besin öğelerinin yeterli miktarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılmasıdır.
Bunun için enerjinin büyük bir kısmı karbonhidratlardan %55–60; sonra yağlardan % 25–30 ve % 12–15 proteinden gelmesi gerekir. Bu şekilde ifade edince karmaşık gibi gelse de basite indirgersek.
İçindekiler
Biz Diyetisyenler Türkiye de dört yapraklı yonca ile bunu anlatırız;
Aşağıdaki videolarda Uzm.Dyt. Fatmagül Yılmaz Öztürk, çeşitli beslenme konuları hakkında bilgiler veriyor.
Et Grubu:
Kırmızı et/ tavuk/ balık/ organ etleri/ hindi, kuru bakliyatlar, yumurta, yağlı tohumlar (fındık, ceviz, badem, yer fıstığı gibi) oluşur. Bu grup protein, A, E ve B grubu vitaminler, demir, çinko, fosfor ve magnezyumdan zengindir.
Süt Grubu:
Süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünlerini içerir. Protein, A ve B grubu vitaminler, kalsiyum ve fosfordan zengindir.
Tahıl Grubu:
Unlu- nişastalı besinler, tam tahıllar; bulgur, buğday, pirinç, mısır, makarna vb dir. Karbonhidrat, E ve B grubu vitaminler ve posadan zengindir.
Sebze- Meyve Grubu:
Her türlü sebze ve meyve; A, C ve B grubu vitaminler, potasyum ve posadan zengindir.
Avrupa’ da yeterli ve dengeli beslenmeyi anlatan beslenme piramidi ise;
Budur. Fiziksel aktivite sağlıklı yaşamın olmazsa olmazıdır ve su içmek de buna dâhildir. Bütün bunlara ek olarak her gün sadece 20 dk eliniz yüzünüz açıkta olacak şekilde gün ışığından faydalanmak gerekir ki D vitamini vücudumuzda aktive olsun.
Yetersizliklerde; halk arasında guatr denilen tiriod rahatsızlıkları, gözde bitot lekesi, çocuklarda raşitizim, gelişim bozuklukları, ağız kenarında ve ağızda yaralar. Şişmanlık veya kaşeksi(aşırı zayıf olma durumu) vs. gözlenir.
Yeterli ve dengeli menülere örnek verirsek;
- Kuru fasulye, pilav, cacık = Et+ Tahıl+ Süt+ Sebze
- Ekmek arası köfte, salata, ayran= Et+ Tahıl+ Sebze+ Süt
- Yumurtalı Ispanak, Makarna, yoğurt= Et+ Sebze+ Tahıl + süt
Yeterli ve dengeli beslenmek bilinçli seçimlerle her bütçede mümkündür.
Dyt. Fatmagül YILMAZ ÖZTÜRK
