Dil, toplum tarafından düşünceleri aktarmak için kullanılan, üzerinde uzlaşılmış ve tesadüfi sembollerin kullanıldığı koddur. Dil başlıca iki kategoride incelenmektedir: Alıcı dil ve ifade edici dil. Alıcı dil kısaca pek çok sürecin yardımıyla sözel ifadelerin anlaşılmasıdır. İfade edici dil ise bir düşüncenin ya da duygunun bir sembol ile ifade edilmesidir. Dil kadar dilin edinimi de oldukça karmaşık bir süreçtir. Bu süreçte belli basamaklar söz konusudur:
İçindekiler
3 ay dil gelişimi
Doğum-3 Ay Dönemi
Alıcı Dil
- Yüksek sese karşı irkilir.
- Kendisiyle konuşulduğunda sessizleşir ya da gülümser.
- Bir ses duyduğunda emme davranışını hızlandırır ya da yavaşlatır.
- Annenin sesinin farkındadır ve ağlarken annesinin sesini duyunca susar.
İfade Edici Dil
- Keyif aldığına ilişkin bazı sesler çıkarır.
- Çeşitli ihtiyaçlarını ifade etmek için ağlar.
- Ailesini gördüğünde gülümser.
6 ay dil gelişimi
4-6 Ay Dönemi
Alıcı Dil
- Seslerin geldiği kaynağı gözleriyle takip eder.
- Annesinin sesindeki değişiklikleri fark eder.
- Müzik ve ses çıkaran oyuncaklar ilgisini çeker.
İfade Edici Dil
- Konuşma benzeri bazı sesleri babıldamaya başlar.
- Kıkırdar ve güler.
- Heyecanlandığını veya hoşlanmadığını belirtir.
- Aile üyeleriyle vakit geçirirken veya yalnızken agular.
Aşağıdaki videoda Uzm Dr. Gökçe Küçükyazıcı “Çocuklarda dil gelişimi” hakkında bilgiler veriyor.
1 yaş dil gelişimi
7 Ay- 1 Yaş Dönemi
Alıcı Dil
- Basit oyunlardan hoşlanır.
- Sese doğru döner ve bakar.
- Çevresindeki konuşmaları dinler.
- Sıkça kullanılan sözcüklerin (süt, bez vb.) farkındadır.
- Basit yönergeleri (buraya gel vb.) anlar.
İfade Edici Dil
- Kısa ve uzun babıldamalar yapabilir.
- Sözcük veya ağlama dışı seslerle çevresinin dikkatini çekebilir.
- Çeşitli konuşma seslerini taklit edebilir.
- İletişimde jestler kullanır. (el sallama, kucağa alınma isteğinde kolları kaldırma vb.)
- 1 yaşa yakın dönemde birkaç sözcüğe sahip olabilir. Bu sözcükler yeterince anlaşılır olmayabilir.
2 yaş dil gelişimi
1-2 Yaş Dönemi
Alıcı Dil
- Sorulduğunda vücudun birkaç bölümünü gösterebilir.
- Basit yönergeleri gerçekleştirir ve soruları cevaplar. (topu at, bebek nerede?)
- Basit tekerleme, masal veya şarkıları dinler.
- Söylenen resmi gösterir.
İfade Edici Dil
- Her ay yeni birkaç sözcük söyler.
- İki sözcüğü bir arada kullanabilir.
- Birkaç sözcüklü sorular sorabilir.
- Sözcük başında farklı ünsüz sesleri kullanabilir.
3 yaş dil gelişimi
2-3 Yaş Dönemi
Alıcı Dil
- Sözcükler anlamlarındaki farklılıkları anlar. (git-dur, içinde-üstünde, büyük küçük vb.)
- Sıralı yönergeleri anlar. (topu al ve kutuya koy)
- Uzun sürelerde işitsel öyküleri dinlemekten hoşlanır.
İfade Edici Dil
- Hemen hemen her şey için bir sözcük kullanır.
- İki-üç sözcüklü ifadeler kullanır.
- Çevresindekiler tarafından konuşması anlaşılırdır.
- Sıklıkla adlandırarak nesneyi ister ya da nesneye dikkat çeker.
