Çocukluk gelişimi çocukların hayatın erken dönemlerindeki fiziksel, mental ve sosyal gelişimini kapsamakta ve beslenme, sağlık, zihinsel gelişim ve çocukların sosyal iletişimleri için gerekli tüm girişimleri içermektedir. Çocuklarda gelişimi etkileyen 3 ana faktör vardır. İlk olarak çocukların anne karnından başlayarak doğru beslenmesi, çevre ve eğitim ile birlikte gelişim süreci devam eder. Medicana Bahçelievler Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Gülen Ecem Kalkan, çocuklarda zeka gelişimine etkileyen besinleri, gelişime katkı sağlayan süreçleri sizler için anlattı.
Çocuklarda beyin gelişimi anne karnına düştükten sonra başlar ve ergenlik çağına kadar devam eder. Beyin gelişiminin en hızlı olduğu zaman dilimi ise anne karnından başlayarak ilk 2-3 yılda olur. Çocuklar 2 yaşındayken yetişkin ağırlığının %18’ine ulaşmışken, beyinleri ise yetişkin ağırlığının %80’ine ulaşmış olur. Dolayısıyla bu hızlı büyümenin desteklenmesi için beslenme çok önemlidir. İlk 6 ay boyunca anne sütü bebeğin beyin gelişimi için gerekli tüm besinsel ögeleri içerisinde bulundurur. 6. Aydan itibaren doğru ek besinler verilerek , 1 yaşından itibaren de çocuğu yeterli ve dengeli besleyerek hem fiziksel gelişiminin sağlıklı olmasını hem de beyin gelişiminin desteklenmesini sağlayabilirsiniz . Peki çocuklarımızın beyin gelişimini destekleyecek ve okul başarısını arttıracak besin ögeleri nelerdir?
“Yeterli ve dengeli beslenme zeka gelişimini etkileyen önemli bir faktördür”
Beslenme ve diyet uzmanı Gülen Ecem Kalkan çocukların günlük alması gereken gıdaları şu şekilde özetledi: “İlk 6 aydan sonra çocukların yeterli ve dengeli beslenmesi çok büyük önem taşır. ‘CENTERS FOR DİSEASE CONTROL AND PREVENTİON (CDC)’ okul çocuklarında beslenme ile ilgili 2011 yılında bir rehber yayınlamıştır. Bu rehbere göre doğru olan çocukların tek bir besin ögesiyle değil, farklı yapı ve özellikteki gıdalarla beslenmesidir. Bu besin ögelerinden her gün çocuklar farklı öğünlerde tüketmeliler. Çocukların günlük olarak alması gereken gıdaları 5 grupta toplayabiliriz:”
- Süt ve sütten üretilen gıdalar (yoğurt, peynir,kefir)
- Et, tavuk, balık, hindi, yumurta ve diğer hayvansal gıdalar
- Ekmek ve diğer tahıl ürünleri
- Meyve ve sebzeler
- Yağ
Aşağıdaki videoda Dyt. Gülen Ecem Kalkan, “Obezite ve Tedavisi” hakkında bilgiler veriyor.
5 başlıkta zeka gelişimini etkileyen besinler
Medicana Bahçelievler Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Gülen Ecem Kalkan, çocuklarda zeka gelişimini etkileyen besinleri şu şekilde özetledi.
Kolin: Kolin çocuk beslenmesinde esas besin ögelerindendir ve beyin gelişimini destekler. Kolinin en çok bulunduğu besin yumurtadır. Bunun yanında kuru baklagillerde, sütte ve kuruyemişlerde de kolin bulunur.
Omega-3 yağ asitleri , EPA ve DHA: Beyinin yapısının %50-60 ‘ını yağlar oluşturur. Bu sebeple beyinin beslenmesi için yağlar çok önemlidir. Çocuklarda beyin gelişimi için en yararlı yağ asitlerinin omega- 3 yağ asitleri olduğu çalışmalarla gösterilmiştir. Omega-3’ün en bilinen besinsel kaynağı balıktır. Bu sebeple çocukların beslenme düzenine hafta 2 kere balık muhakkak eklenmelidir.
İyot: Fazla iyot tüketiminin beyin gelişimini desteklediği bir çalışma yapılmamıştır. Ancak iyot eksikliği ciddi ve geri dönüşümsüz beyin hasarına sebebiyet vermektedir. Bu sebeple iyotlu tuz kullanımı büyük önem taşır.
Çinko: Çinko eksikliğinde beynin ön bölgesinde aktivite değişiklikleri ve okuma performansında bozukluk olduğu yapılan çalışmalarla gösterilmiştir. Çinkonun en iyi besinsel kaynakları ; et, karaciğer, yumurta, deniz ürünleri ve tahıllardır.
B grubu vitaminler – B12 vitamini: B12 eksikliği olan çocuklarda algı, hafıza testlerinde reaksiyon zamanları daha uzun, okul başarısı daha düşük ve dikkat dağınıklıklarının fazla olduğu Guetemala’da okul çocuklarında yapılan bir çalışmada bulundu. B12 ‘nin tek kaynağı hayvansal gıdalardır. Kırmızı et, yumurta ve yoğurtta B12 bulunur. Bu sebeple çocuklara haftada 2-3 kez kırmızı et tükettirmek çok önemlidir.
Kahvaltı: Okula giden bir çocukta olmazsa olmaz bir öğündür. Okula gitmeden önce kahvaltı yapılması okul performansını, zihin açıklığını ve sınav başarısını olumlu yönde etkiler. Kahvaltıda özellikle şekeri hızlı yükselten besinler yerine yavaş yükselten besinlerin tercih edilmesinin okul başarısını ciddi oranda etkilediği bilinmektedir. Bu sebeple kahvaltı da peynir, tam tahıllı ekmek, yumurta , mevsim sebzeleri, süt gibi yiyeceklerin verilmesi uygundur.
