Uyku, çocuk gelişiminde önemli bir aracıdır. Onların büyüme ve gelişmelerinde çok önemli bir yere sahiptir. Her çocuğun uyku ihtiyacı birbirinden farklılık gösterir, ama bilindiği gibi okul öncesi dönemde bu ihtiyaç daha fazladır.
Çocukların uyku süreleri ne kadar olmalı?
Bebeklerin uyku ihtiyacı aylara göre farklılık gösterir:
- Yenidoğan bebekler: 16.5 saat uyurlar.
- 3 aylık : 15 saat = 9 saat gece, 6 saat gündüz ( üç kez )
- 3-6 aylık : 15 saat = 10 saat gece , 5 saat gündüz
(6 aylıktan itibaren gece 6-8 saat kesintisiz uyuyabilirler) - 9-12 aylık : 14 saat = 10-12 saat gece, 1.5 -2 saat gündüz ( iki kez)
- 12-18 aylık : 13-14 saat = 11 saat gece , 2-3 saat gündüz ( iki kez )
(18 aylıktan itibaren akşam üstü günde bir kez 1.5-2 saat uyurlar) - 18-24 ay : 12-14 saat = gece 10-12 saat, gündüz 1.5-2 saat bir kez ( bazen iki kez)
3 yaşından itibaren gündüz uykularına ihtiyaç kalmaz. Yaş ilerledikçe uyku ihtiyacı azalır.
- 3-6 yaşında bir çocuk 10-12 saat uyur.
- 7-12 yaşında bir çocuk 10-11 saat uyur.
- 13-18 yaşında bir çocuk 8-9 saat uyur.
Çocuklardaki uyuma güçlüğüne neden olan durumlar:
- Anne babanın aşırı disiplinli ya da aşırı hoşgörülü olması: Her iki halde de çocuk ya her dediği yapıldığı için ya da tepki için uyumayı reddeder.
- Çocuğun uyayacağı odanın uyumaya elverişli olmaması: aşırı sıcak ya da soğuk ( 18-22 C olması idealdir) olması, havasız olması , gürültü olması.
- Odasının ya da yatağının değiştirilmesi çocuğun uykuya geçişini zorlaştırabilir.
- Babanın eve geç gelmesi: çocuk babasıyla vakit geçirmek istediği için uyumayı reddedebilir.
- Çocuğun gündüz uykusunun uzun olması
- Çocuğun sabah geç kalkması
- Evde, akşam saatlerinde yaşanan hareketlilik, televizyon izlenmesi, sohbet ortamı gibi haller çocuğa çekici gelir ve çocuk bu ortamı bırakıp gitmek istemez.
- Anneye aşırı bağımlı olan çocuk, uyumayı anneden ayrılma gibi görür ve uyumak istemez.
- Çocuk enerjisini boşaltamamışsa uykuya dalmada güçlük çeker. Onu gün içinde fiziksel aktivitelerle koşmak top oynamak gibi yormak gerekir. Ancak, uyku saatine yakın oynanan hareketli oyunlar çocuğun uykusunu kaçırır.
Uyuma güçlüğü yaşayan çocuklara nasıl yaklaşalım?
- Belli bir uyku rutini oluşturmak, örneğin akşam yemeğini yemek, birlikte oynamak, masal okumak ve yatma zamanı gibi, bunu her akşam tekrarlamak. Daha büyük çocuklar için diş fırçalama, pijamalarını giyme gibi uykuyu hatırlatacak rutinler oluşturulmalı.
- Uyuması için sessiz bir ortam sağlamak, ışıkları kapatmak,
- Eğer çocuk karanlıktan korkuyorsa gece lambası kullanmak,
- Televizyonu uyku saatinde çok daha önce kapatmak,
- Uykuya geçiş saatinde masaj yapmak onu rahatlatabilir ve uykuya geçişini kolaylaştırabilir.
- Eğer rutinin dışında geçirilmiş bir gün ise misafirlikten dönmek gibi uykuya geçmesi için daha uzun bir zamana ihtiyaç duyulabilir.
- Çocuğun odasında oynayabileceği oyuncakların olması, uyansa da kendini oyalamasına yardımcı olur.
- Çocuğun odasında kalın perde kullanmak sabah erken kalkmasını önleyebilir.
- Bazı çocuklar acıktıkları için uyabilir. Bu nedenle yatmadan kısa bir süre önce bir şeyler verilebilir.
- Eğer gün içinde öğlen uykusu süresi uzunsa akşam uykusu gelmeyebilir , bu durumda gündüz uyku saatinin süresi kısaltılabilir.
- Gün içersinde çocuğa fiziksel aktiviteler yaptırarak; top oynamak, koşmak gibi aktivitelerle yormak, akşam uykusunu kolaylaştırabilir.
- Bazı çocuklar ebeveynleri ile vakit geçirmek istedikleri için uykuyu reddedebilirler. Bu özellikle çalışan anne baba çocuklarında görülür. Uykudan önce mutlaka vaktin bir kısmını onunla geçirmek, günün nasıl geçtiği gibi konularda sohbet etmek gerekir.
Çocuğun sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi için yeterli bir uyku uyuması şarttır. Bazı hormonlar özellikle büyüme hormonu salgılanması uykuda artar ve bu nedenle uyku büyüme üzerinde olumlu rol oynar. Büyüklerimizin söylediği ‘ uyusun da büyüsün, tıpış tıpış yürüsün ’ sözü çok doğru bir saptamadır.Çocukların uyku düzenine dikkat etmelidir.
Aşağıdaki videoda Uzm. Hemşire Nazife Can, “Bebek Masajı” hakkında bilgiler veriyor.
