Sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılacak uygulamalar ve alınan temizlik önlemlerinin tümü hijyen olarak tanımlanır.
Başta kişinin kendi sağlığı olmak üzere, başkalarının da sağlığını korumanın en önemli aracı temizliktir. Sadece beden temizliği değil, kullanılan her şeyi ve her ortamı temiz tutmak da temiz olmanın gereğidir.
Çocuklar büyüdükçe hastalıklardan korunmanın yollarını onlara öğretmek gerekir. Çocukta bu alışkanlığın oturması için bu eğitime erken başlanmalıdır. Çocuğun yaşı ilerledikçe hijyen alışkanlıklarını oturtmak daha zor olur..
Sağlıklı hijyen alışkanlıkları, çocuğu hastalıklara karşı koruyan çok önemli alışkanlıklardır.
İçindekiler
Çocukta sağlıklı hijyen alışkanlıklarını nasıl oluşturulur ?
Çocuğun soğuk algınlığı, grip gibi virüslerden korunması için bir rutin oluşturması önemlidir. Bu rutini oluştururken sözlü anlatımların yanında uygulamalı olarak ta göstermek gerekir. Örneğin yemeklerden önce ve sonra ellerin yıkanması, dışarıdan içeri girilince el ve yüzün yıkanması, tuvalet sonrası el yıkama, öksürürken koluyla ağzını kapatması, hasta kişilere mümkün olduğunca yaklaşmaması hem anlatılmalı hem de ebeveyn tarafından gösterilmelidir.
Bunlar için de el yıkama alışkanlığının özellikle önemli olduğunu vurgulamak gerekir. Sabun kullanılarak yapılan el yıkama alışkanlığı mutlaka teşvik edilmelidir.
Eller nasıl yıkanmalıdır?
Akan su altında eller ıslatılmalı
Sabunlanmalı
Ellerin bütün yüzeyleri ovalanmalı (en az 20 sn)
Sıklıkla unutulan alanlara dikkat etmeli (el sırtı, el ayası, parmak arası)
Akan su altında durulanmalı
Kağıt havlu-peçete ile kurulanmalı (kurulama mikroorganizma sayısını azaltır)
Temizliğin tam olarak sağlanabilmesi için; elleri yıkarken parmak uçları, tırnaklar, tırnak araları, başparmak ve parmak araları da mutlaka yıkanmalıdır..
Eller ne zaman yıkanmalıdır?
Yemeklerden önce ve sonra
Diş, ağız, yüz ve göz temizliği yapmadan önce
Tuvaletten sonra
Kirli, tozlu bir işi tamamladıktan sonra
Dışarıdan eve gelince
Sabah uyanınca, akşam yatmadan önce
Ellerimizi kirli gördüğümüz her durumda
Tırnakların da düzenli olarak temizlenmesi gerekir. Tırnaklar yenmemeli ve koparılmamalıdır. Haftada bir yarım ay biçiminde kesilmelidir.
Diş sağlığı ve bakımı
Süt dişlerine sahip olan çocukların öğrenmesi gereken kişisel temizlik uygulamalarından biri de diş fırçalama alışkanlığıdır. Diş fırçalama eğitimi ailede başlar.nne babanın, çocuklarına örnek olması açısından özellikle 2 yaş ve üstü çocuklarda diş fırçalama denemelerine çocuklarla birlikte başlamaları gerekmektedir. Küçük yaşlarda diş fırçalama alışkanlığı edinen çocukların yetişkinlik döneminde çürük ve diğer diş hastalıklarına yakalanma riski azalmaktadır. Çocukların ilk süt dişleri çıktıktan sonra herhangi bir sorun olmasa bile düzenli olarak 6 ayda bir diş hekimi kontrolüne götürülmelidir.
Günde en az 2 kez çocuğun yaşına uygun diş fırçasına onlara uygun macun 3-4 yaşından itibaren, nohut büyüklüğünde sürülür ve 2 dakika boyunca fırçalama işlemi yapılır. Diş fırçasının çocuğa özel olması ve 3 ayda bir yenilenmesi gerekir. Diş fırçası seçimini çocukla birlikte yapmak diş temizliği eğitimine katkı sağlar.
Diş temizliğinin yanı sıra dişlere zarar veren asitli, şekerli yiyecekler konusunda da onları bilgilendirmek gerekir.
Yüz temizliği
Sabah uyandıktan sonra ve akşam yatmadan önce yüzünü yıkaması gerektiği hatırlatılmalıdır. Sabun ile yıkamada kullanılan sabunun cildi kurutmayan özellikte olması gerekir.
Burun temizliği
Gece yatmadan önce ve her sabah uyandığında bol su ile ve sümkürerek yapılmalıdır. Burnu karıştırmak, burunda bulunan pek çok mikrobun ellere ve el yolu ile de ağız ve sindirim sistemine bulaştırılmasına ve yine bu yolla da bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu nedenle burun temizliği için kişi yanında temiz bir mendili her zaman bulundurmalıdır.
Vücut temizliği
Deri yüzeyinde biriken mikroorganizmaların, kirlerin, ter ve diğer bileşiklerin uzaklaştırılması ve dökülen yüzeysel kirlerin atılması için su ve sabun kullanılarak banyo yapılması gerekmektedir. Banyo yaparak hem bedensel temizlik sağlanır, hem de ruhsal bir rahatlama olur.
Evde banyo yaparken hijyen kurallarına uyulmalı, kullanılan sabun, lif ve keseler kişisel olmalıdır.
Duş tarzında ya da su dökerek yıkanmak, küveti doldurarak yıkanmaktan daha sağlıklıdır.
Ayak temizliği ve bakımı
Ayaklar her gün çorap ve ayakkabı içinde terlediğinden, her akşam yıkanmalıdır. Ayaklar iyi temizlenmediğinde, mantar hastalığı yanı sıra çeşitli alerjik ve diğer enfeksiyon hastalıkları da oluşabilmektedir.
Çoraplar her gün değiştirilmeli ve pamuklu çoraplar tercih edilmelidir.
Ayak tırnaklarının bakımı da düzenli olarak yapılmalı ve düz biçimde kesilmelidir. Ayak tırnakları yarım ay şeklinde kesilirse, tırnak batması gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir.
Tuvalet alışkanlığı ve temizliği
Düzenli tuvalet alışkanlığı, sindirim sisteminin düzgün çalışması için gereklidir. Bu nedenle günün uygun saatlerinde tuvalet alışkanlığı kazanılmalıdır.
Tuvaletten sonra mutlaka temizlik yapılmalıdır. Tuvalet temizliğinde mümkünse su, tuvalet kağıdı kullanılmalı ve anal bölge temizliği için yapılan silme ya da yıkama işlemi önden arkaya doğru yapılmalıdır.
Ortak kullanılan tuvaletlerden alafranga olanlar kullanılacaksa, kullanmadan önce sifon çekilmeli, oturma yeri için kişisel örtüler kullanılmalıdır.
Tuvalet temizliğine yeterli önem gösterilmezse paraziter ve mikrobik barsak hastalıklarının önlenmesi imkansızdır.
Çevre Temizliği
Çocuğun yaşadığı ve oyun oynadığı yerin temiz tutulması onu sağlıklı kılan başlıca etkenlerdendir. Kendi çevresini temiz tutabilen bir çocuk sorumluluk almayı bilir. Onlara kendi çevresi kadar doğayı, kenti, okulunu da temiz tutmayı öğretmeli.
Öksürürken ve hapşırırken ağzını, koluyla kapamasını öğrenmesi de iyi bir hijyen alışkanlığıdır. İnsanların çoğu öksürürken ağızlarını elleriyle kaparlar. Ağzı elle kapamak da sağlıklı olmayan bir alışkanlıktır. Çünkü el vasıtasıyla birçok mikrop başka insanlara bulaşabilir.
Çocuklara burunlarını silerken kağıt peçete kullanmalarını da öğretmek gerekir. Bunun en iyi yolu da ebeveynlerin bunu kendilerini uygulamaları ve çocuklarını da bu konuda teşvik etmeleridir.
Velhasıl temizlik kurallarını önce kendimiz uygulamalı e bu yolla onlara örnek olmalıyız. Çocuklar sözden ziyade davranışlardan etkilenirler.
Aşağıdaki videoda Uzm. Ped. Emine Eraslan, “Çocuk Eğitimi” hakkında bilgiler veriyor.
