Ateş vücut sıcaklığının 37,8º C nin üstüne çıkmasına denir. Kabaca 38º C’nin üzerini ateş olarak kabul edebiliriz.
İçindekiler
Ateş neden yükselir?
Vücut sıcaklığını ayarlayan merkez beyinde hipotalamus adında bir bölgedir. Bu bölge bir termostat gibi çalışıp, vücut sıcaklığını 36–37,5 arasında tutar. Hipotalamustaki sıcaklık merkezinin ayarınının bozulması durumunda ateş çıkar. Bu ayarı bozan başlıca durumlar enfeksiyonlardır. Ayrıca sıvı kayıpları, bazı kan hastalıkları, romatizmal hastalıklar ve kanserlerde de ateş yükselir.
Ateşi nereden ve nasıl ölçelim?
Biz aileler için dijital cihazlarla koltuk altından ölçmenin en doğru yöntem olduğunu düşünüyoruz. Çünkü makattan ölçümde sıcaklık, koltuk altına göre 0,5–1 º C fazla çıkar. Ayrıca özellikler cıvalı cam termometreler ile makattan ölçüm sırasında, hareketli bir bebeğin kıpırdaması sonucu cam termometre kırılıp anüste yırtığa sebep olabilir. Ayrıca cam termometrelerin kırılmasıyla ortama yayılan cıva zehirlidir. Cam termometre ile koltuk altından ölçmek için 7–8 dakika beklenmesi gerekir. Kulaktan ölçüm yapılan cihazlara gelince: Bunlar tıbben kullanması en kolay ve özellikle çocuk yoğun bakım ünitelerinde en fazla kullanılan cihazlardır. Ancak bebeğin kulağında kir varsa bu cihazla yapılan ölçüm de hatalı olur.
Her ateşte havale olur mu?
Ateş yükselirken titreme, el ve ayaklarda soğuma, dudaklarda morarma beklenen belirtilerdir. Her ateşlenen çocuk havale geçirmez. Daha önceki ateşli hastalıklar sırasında havale geçirmiş olması, ailede ateşli havale geçiren birinin bulunması, çocukta bir beyin hastalığının bulunması havale riskini arttırır. Kaç dereceden sonra havale beklenir sorusuna yanıt vermek imkânsızdır. Ateş sırasında havale tamamen bünyenin eğilimine bağlıdır.
Ateşi düşürmek için ne yapalım?
Vücut sıcaklığının 38–39,5º C arasında olması genelde hafif ateş, 39,5º C nin üstünde olması ise yüksek ateş olarak kabul edilir. Hafif ateşli çocuk soyulur, huzursuzluğu, morarması veya bitkinliği yoksa aralıklı ölçümlerle beklenebilir. Çünkü ateş yüksekken akyuvar adlı savunma hücrelerinin aktivitesi ile birlikte vücudun savunma gücü de artar. Ancak 39 C’nin üzerinde akvuvarlar da gücünü yitrmeye başladığı için vucudun savunm gücü azalmaya başlar. Bunun için ateş düşürücü verilmesi gerekir. Ama yüksek kalıyor veya daha yükseliyor ise ilk olarak yaş ve kilosuna uygun dozda paracetamol (Calpol, Temalgine, Vermidon vs) veya ibuprofen (Dolven, Pedifen vs) verilir. Ateşin düşmeye başlayıp çocuğun rahatlaması beklenir. Paracetamol 4–6 saatte bir, İbuprofen ise 8 saatte bir tekrarlanabilir. Bu arada ateşli çocuk doğrudan buharlaşma yoluyla çok sıvı kaybedeceğinden bol su içirilmelidir. Ateş yine de düşmüyorsa, ılık bir duş aldırıp doktorunuza haber veriniz.
