İçindekiler
Astım nedir?
Hava yollarında (Bronş, akciğer içindeki hava keselerinin) çeşitli nedenlerle inflamasyon denilen olaylarla koruyucu mukoza tabakasında hasar gelişir ve gözenekler oluşmaktadır. Bu hasarlanmayla hava yollarında aşırı bir hassasiyet gelişmesi sonucu sık sık öksürük, hışıltı, nefes daralması şikayetlerinin ortaya çıkmasıyla sonuçlanan duruma astım veya alerjik bronşit veya spastik bronşit denilmektedir.
Astımın başka isimleri var mıdır?
Astım yerine spastik bronşit, alerjik bronşit, kronik bronşit kelimelerini kullanılabilmektedir. Aslında hepsi aynıdır.
Astımın Sıklığı Nedir?
Çocuklarda görülme sıklığı %10-20 civarındadır. İstanbul’da yapılan çalışmada her 7 çocuktan birinde astım vardır.
Astımın belirtileri nelerdir?
Sık tekrarlayan öksürük, hışıltı (hırıltı) ve nefes sıkışması astımın en önemli belirtileridir. Oyun oynadıktan sonra, koştuktan sonra, egzersiz yaptıktan sonra nefes sıkışması, hışıltı veya öksürük olması da astımın önemli bir belirtisidir. Gribal enfeksiyonlar daha sık olur ve daha ağır geçer. Astımlı çocukların akciğerleri çok hassas olduğu için çok sık hasta olmakta ve sıklıkla gereksiz antibiyotik kullanmaktadırlar.
Astımda görülen öksürüğün özellikleri nelerdir?
- Öksürük özellikle uyuduktan 1-2 saat sonra veya sabaha doğru olması,
- Öksürük veya hışıltı nedeniyle gece uyanma olması,
- Balgamın çok zor çıktığı öksürüğün olması,
- Oyun oynadıktan veya egzersiz yaptıktan sonra öksürüğün artması astımda görülen öksürüğün özellikleridir.
Çocukta astım hastalığından şüphelenilmesine neden olacak belirtiler şunlardır:
- Çocuğunuzun göğsünde özellikle nefes verme sırasında hırıltı (hışıltı) sesi duyulması
- Sık sık öksürük olması ve bu öksürüğün özellikle geceleri artması, gece öksürükten uyanmanın olması,
- Tekrarlayan hırıltı (hışıltı)
- Sık sık nefes sıkışıklığı olması
- Öksürüklerin özellikle bazı mevsimlerde kötüleşmesi
- Egzersizle, oyun oynadığı veya terlediği zaman öksürük hırıltı olması
- Sık sık gribal enfeksiyon sonrası öksürük oluyor ve öksürükler 2 haftadan uzun sürüyorsa veya nefes sıkışması oluyorsa
- Sigara, deterjan, boya gibi kimyasal maddelerin kokularına aşırı hassasiyet olması
- Çocukta egzema, alerjik nezle olması
- Ailenizde veya akrabalarınızda astım, alerjik nezle, egzema, gıda alerjisi, ilaç alerjisi gibi alerjik hastalıkların olması (çünkü allerjik hastalıklar genetik olarak çocuklara geçer)
- Öksürük, nefes darlığı gibi belirtilerin ventolin, bricanyl gibi nefes açıcı sprey veya nebul tedavileri ile rahatlaması
Astımın teşhisi nasıl konulur?
Astım belirtileri olan çocukların “Çocuk Alerjisi ve Astım” uzmanlarınca değerlendirilmesi ve muayenesinin yapılmasından sonra astım düşünülüyorsa gerekli testlerin yapılması gerekir. Çocuklarda astımın %80-90’ı alerjik olduğu için ciltten alerji testi yapılması çok önemlidir. 6 yaşından büyük çocuklarda solunum fonksiyon testleri yapılır. Verilen nefeste NO testi yapılabilir. Gerekli olan durumlarda kan testleri ve ter testi yapılır. Bu sonuçlarla astım olup olmadığına karar verilmektedir.
Alerji testleri neden önemlidir?
Ciltten alerji testinin yapılma tekniği ve yorumlanması yetişkinlerden farklıdır. Çocuklarda ciltten alerji testi astım teşhisinde, tedavi planında çok önemli bilgi vermektedir Bu nedenden dolayı alerji testinin “Çocuk Alerjisi ve Astım” uzmanları tarafından veya bu uzmanların gözetiminde yapılması çok önem taşımaktadır. Aksi taktirde astımı olmayanlara yanlış olarak astım ve astımı olanlara da astım olmadığı sonucuyla karşı karşıya kalabiliriz. Tedavi düzenlenmesinde de büyük hatalara neden olabilmektedir. Alerji testleri tek başına astım teşhisi koydurmaz. Çocuğun şikayetleri ile birlikte değerlendirilmesi gerekir ki burada da deneyim çok önemlidir.
Alerji testi tekniği çocuklarda yetişkinlerden farklı mıdır?
Farklıdır. Çocukların ciltleri daha ince ve yüzeyi daha küçük olduğu için yetişkinlerden farklı teknikle yapılır ve değerlendirilmesinde de bazı farklılıklar vardır.
Alerji testi kaç yaşında yapılmaktadır?
Cilt alerjileri, egzama, gıda alerjileri gibi asıl sebebin gıda alerjisi olduğu düşünülen alerjik hastalıklarda 2. Aydan itibaren alerji testi yapılabilmektedir. Astım ve alerjik nezle gibi daha çok polen, ev tozu akarı gibi nefes yoluyla alerji oluşturan alerjik hastalıklarda 1-2 yaşından sonra yapılması uygundur.
Cillten alerji testi yerine kandan yaptırsam olur mu?
Kandan yapılan alerji testleri hem daha pahalı hem de ciltten yapılan testlere göre daha az güvenlidir. Bu sebeple sadece ciltten alerji testini yapmaya engel durumlarda (cilt testini etkileyen ilaçların kesilememesi, ciltte yaygın alerjinin olması gibi) yapılabilir.
Astımın tedavisi var mı?
Astım tedavisi çocuklarda yüz güldürücüdür. Sebep olan alerjenden korunma, ilaç tedavisi ve bazı durumlarda aşı tedavisi dediğimiz immunoterapi yapılmaktadır. İmmunoterapi yöntemlerinde dil altı damla ve cilt altı enjeksiyon şeklinde uygulanabilmektedir. Tedavi başarısı oldukça yüksektir. Tedavi seçiminin hastaya göre seçilmesi ve ilaçların doğru teknikle kullanılması tedavi başarısında çok önemlidir.
Astımda aşının faydası var mıdır?
Evet vardır. Aşı tedavisi çocukların hayat kalitesini artırmakta ve ilaç gereksinimini azaltmaktadır. Bu sebepten faydalıdır.
Aşı tedavisi her astımlı çocuğa yapılır mı?
Yapılmaz. Sadece ciddi alerjisi olan ve aşı yapılması için uygun olan çocuklara yapılabilir.
Aşı tedavisine kaç yaşında başlanabilir?
Dilaltı aşılar 3 yaşından sonra başlanırken cilt altı enjeksiyon şeklindeki aşılar 5 yaşından sonra başlanabilir.
Aşı tedavisi başlanınca ne kadar süreye yapılmalıdır?
En az 3 yıl devam edilmesi önerilir. Bu süre 5 ila 7 yıla kadar uzatılabilir.
Aşı tedavisinin etkisi ne zaman başlar?
Aşı tedavisinin etkisi tedaviden sonra 6 ayda başlar. Birinci yılın sonunda faydası mutlaka olmalıdır. Birinci yılın sonunda aşı tedavisinin faydası yoksa aşı tedavisi kesilir.
Bilmemiz gereken önemli notlar:
- Çocuklarda astım korkulacak bir hastalık değildir.
- Teşhisi konulması çok önemlidir aksi taktirde yanlış tedavilerle karşı karşıya kalabiliriz.
- Tek başına alerji testleri teşhis koydurmaz. Çocuğun şikayetleri ile birlikte değerlendirmek gerekir. Bunun için deneyim çok önemlidir.
- Tedavisi olan bir hastalıktır.
- Astımda aşı tedavisi etkilidir ancak aşı tedavisinin hangi çocuklara gerektiği, hangi aşının uygulanacağının belirlenmesini sadece ve sadece Çocuk Alerjisi ve Astım uzmanları yapabilir. Aksi takdirde çocuğunuzdaki aşı tedavisinin başarısız olması ve hatta kötü sonuçlarla karşı karşıya kalabilirsiniz.
