Çocuklarda Acil Durumlar ! ! !

KORUNMA VE İLK YARDIM YÖNTEMLERİ

Her anne ve babanın en korkulu rüyası çocuğunun hastalanması ya da acil sağlık sorunlarının oluşmasıdır. Tüm dünyada hastanelerin en yoğun çalışan birimlerinden biri de çocuk acil üniteleridir. Çocuklarda acil durumları önlemek için bazı basit tedbirler çok etkili olabilir. Ancak gene de acil durumlarda  soğukkanlı ve bilinçli davranmak çocuğun en az zarar görmesine yardımcı olur.

ACİL DURUMLARIN ÖNLENMESİ

Çocukluk çağında istenmeyen kaza ve yaralanmalar sıklıkla ölüm nedeni bile olabilmektedir. Bunların en önemlilerini trafik kazaları, suda boğulmalar, ateşli silah yaralanmaları, yanıklar, düşmeler, zehirlenmeler, besin ve yabancı cisim aspirasyonları oluşturmaktadır. Kendilerine neyin zarar vereceğini kestiremeyen çocuklar eğer gözetim altında olmazlarsa bu tür kazalara kolaylıkla maruz kalabilirler. Bu nedenle her anne ve babanın mutlaka uygulaması gereken kurallar kısaca şunlardır.

1. Büyüme ve gelişmesi henüz sürmekte olan çocuğun sağlığının düzenli olarak bir pediatrist tarafından izlenmesi gerekir. Böylece birçok hastalık ağır ve acil durumlara yol açmadan daha başlangıçta kolaylıkla tedavi edilebilir.

2. Aşı programının eksiksiz olarak uygulanması şarttır. Tarih boyunca milyonlarca insanın ölümüne neden olan birçok hastalık bu sayede artık hiç görülmemektedir.

3. Çocuklar büyüklerinden gördükleri her şeyi taklit etmek istedikleri için onların gözü önünde ilaç içmekten ve baş ağrısı, karın ağrısı gibi şikayetleri dile getirmekten kaçınmak gerekir. Aksi takdirde çocuk ilk fırsatta büyüklerin ilaçlarını içmeye teşebbüs edecektir. Bazen de bir sorun olmadığı halde başım ağrıyor karnım ağrıyor diye aileyi gereksiz yere endişelendirirler.

4. Evde kullanılan çamaşır suyu, kezzap, lavabo aç gibi temizlik malzemeleri asla açıkta bırakılmamalı ve bardak pet şişe gibi ambalajlara konulmamalıdır.

5. Tüm elektrik prizleri uygun şekilde kapatılmalıdır.

6. Otomobillerde 12 yaşından küçük çocuklar asla ön koltukta oturtulmamalı ve uygun otomobil koltuklarında kemerleri bağlanmış olarak oturtulmalıdır. Bu sayede araç içi kazalardaki yaralanma ve ölüm riski en aza iner.

7. Spor yaralanmalarına karşı özellikle bisiklet ve kaykaya binerken uygun başlıklar ve dizleri dirsekleri koruyucu giysiler giyilmelidir.

8. Acil durumlarda mali sorunların yaşanmaması için çocukların mutlaka özel ya da resmi bir sağlık sirtalarının bulunması gerekir.

ACİL DURUMLARA HAZIRLIK

Çocuğunuzun kronik bir hastalığı varsa anne ve babalar ile bakıcılar, okuldaki sağlık görevlileri ve öğretmenler bu hastalığın nasıl acil sorunlara yol açabildiğini ve nasıl müdahale edilebileceğini iyi bilmek zorundadırlar. Örneğin diyabetli ve insülin kullanan bir çocukta kan şekerinin aşırı düşmesinin yükselmesine göre daha tehlikeli, hatta ölümcül olabileceği ve bu durumda neler yapmak gerektiği çocuğun çevresindeki herkes tarafından iyi bilinmelidir. Bu durumlarda çocuğunuzun yanında hastalığı ve yapılması gerekenleri açıkça yazan bir kart bulundurmak çok yararlı olur.

Okula giden her çocuğun anne ve babasının adını söyleyebilmesi, evinin adresini tarif edebilmesi hatta telefon etmeyi öğrenmesi önerilir. Bu durumda evden uzaktayken oluşacak acil durumlarda çok daha hızlı davranılabilir.

Her anne ve babanın çocuğun hekiminden yüksek ateş, havale geçirme, düşme ve çarpma sonucu oluşabilecek kırıklar, aşırı kanamalar gibi konularda ne yapacağını kendi çocuğuna özel olarak öğrenmesi gerekir. Daha da iyisi çocuklarda ilkyardım konusunda düzenlenen kurs ve eğitim programlarına katılmalarıdır.  Ancak bilinçsizce ve panik içinde yapılacak ilkyardım girişimlerinin çocuklara daha fazla zarar vereceğini unutmamak gerekir.

ÇOCUKLARDA ACİL BİR SORUN OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?

Hastalıklara karşı çocuklar erişkinlerden farklı tepkiler verirler. Aynı hastalık bir erişkinde çok hafif seyrederken çocukta hastaneye yatırılmayı gerektirecek kadar ağır olabilir ya da erişkinleri yatağa düşürecek hastalıklar çocuklarda çok hafif bulgularla seyredebilir. Ayrıca çocuklar sözel olarak sorunlarını iyi anlatamayabilirler. Bu nedenle erişkinlerin çocuklarının davranış özelliklerini ve beden dillerini iyi bilmeleri gerekir.

Çocuklarda acil bir sorunun olduğunu düşündüren belirtiler şunlardır:

– her zamankinden farklı davranışlar

– anormal ve zor nefes alma

– etrafla ilgilenmeme ve cevap vermeme

– aşırı uyku eğilimi

– sürekli huzursuzluk

– bebeklerde emmeme, beslenme güçlüğü

– bilinç bulanıklığı ya da delirium tablosu

– dudakların ve cildin mavi-mor bir renk alması

– durdurulamayan kanama

– ateşle birlikte bilinç bulanıklığı

– sürekli ve şiddetli ağrılar

– sürekli ve aşırı kusma

Eğer çocuğunuz bir hastalık geçiriyorsa doktoru size bu hastalıkla ilgili acil olabilecek belirtileri daha ayrıntılı olarak açıklayacaktır.

ACİL DURUMLARDA NASIL DAVRANMAK GEREKİR

Acil durumlarda soğukkanlı ve planlı davranmak çok önemlidir. İlk yardım mutlaka ekip olarak yapılır. Bu nedenle bir yandan çocuğa müdahale ederken bir yandan da doktoru ya da acil servis aranarak (112) yardım istenmelidir.  Eve en yakın acil servisin yeri ve ulaşım şeklinin önceden bilinmesi, doktorunun telefonlarının kolay ulaşılabilir bir yerde olması da hızlı müdahale için çok önemlidir.

Aşırı yüksek ateşli çocuklara ateş düşürücü verildikten sonra ılık su ile banyo yapılması gerekir. Soğuk su banyosu titremeye ve ateşin daha sonra daha fazla yükselmesine yol açacağı için önerilmez.

Eğer çocuk havale geçiriyorsa düz bir zemine yan yatırılarak baş hafifçe arkaya eğilip havale durana dek beklenebilir. Eğer kusarsa akciğerlerine kusmuk kaçmasın diye yan yatırmak gereklidir.

Eğitimsiz bir kişi kalp-akciğer canlandırması yapmaya kalkarsa çocuğa daha fazla zarar verebilir. Gereksiz yere yapılacak kalp masajı atmakta olan bir kalbi durdurabilir. Çok çaresiz durumlarda ağızdan ağıza solunum yapılması büyük olasılıkla hayat kurtarır.

Çocuğunuzun ilaç ya da kimyasal madde içtiğini fark ederseniz asla evde kusturmaya çalışmayın. Özellikle lavabo-aç, kezzap gibi yakıcı kimyasallar kusma sırasında ikinci kez yemek borusunu yakacak ve akciğerlere kaçarak daha ciddi sorunlara yol açacaktır. Acil servise giderken içilen ilaç ya da kimyasal maddelerin kutularını yanınıza almayı unutmayın.

Hastaneler ve acil servisler çocuklar için korku veren ve sevimsiz gelen mekanlardır. Sakinleştirmek ve uyumu arttırmak için yanına en sevdiği oyuncaklarını almak, rahat bir kıyafet giydirmek ve en önemlisi de anne ve babanın olabildiğince sakin ve rahat davranmaya çalışması gerekir.

 EYVAH ÇOCUĞUMUN BOĞAZINA BİR ŞEY KAÇTI !