Sevgili anne-babalar daha önce “Süt içmeyenlerin boyu uzamaz mı” diye çarpıcı bir yazı yazmıştım. Ve doğada süt ve süt ürünleri yerine geçebilecek birçok gıda olduğundan bahsetmiştim. Şimdi bu konuyu biraz daha detaylı olarak irdelemek istiyorum. Besinlerin kalsiyum içerikleri hakkında size bilgiler verdikten sonra, süt içmeyen çocuklar için bazı önerilerde bulunacağım.
Bir besinin ne kadar iyi bir kalsiyum kaynağı olduğuna karar verirken sadece 100 g’ında ne kadar kalsiyum içerdiğine bakmak yetmez, kaynağın iyi olduğuna karar verirken emilmeyi etkileyen etmenlerin de birlikte düşünülmesi gerekmektedir. Kalsiyumun en iyi kaynakları, emilebilen kalsiyumu en çok içeren besinlerdir.
Bu yönden besinlerimizi kalsiyumun en iyi, iyi, orta ve zayıf kaynakları olarak 4 ana sınıfa ayırabiliriz. Özetle söylemek gerekirse
İçindekiler
En iyi kaynaklar:
Süt ve süt ürünleri (Yoğurt, peynir v.s)
İyi kaynaklar:
Pekmez, susam, fındık, fıstık ve benzeri yağlı tohumlar,yeşil yapraklı sebzeler,kuru baklagiller ve kurutulmuş meyvelerdir.
Orta derecede kaynaklar:
Yeşil sebzeler , yumurta, portakal, mandalina, limon,çilek gibi besinlerdir.
Zayıf kaynaklar:
Tahıllar, diğer sebze-meyveler ve etlerdir.
Küçük balıklar kılçığı ile birlikte yenildiğinde kalsiyumdan zenginleşir. Kemikler kırılıp sirke ile kaynatıldığında,kalsiyum kemiğin suyuna geçer ve bu kemik suyu yemeklerde kullanılarak yine kalsiyumdan yararlanılabilir.
Süt sevmeyen, belki de hiç süt ürünü tüketmeyen çocuğunuza uygun menüler hazırlayabilmeniz için farklı oranlarda kalsiyum içeren gıdaların 100 g’ında kaç mg kalsiyum içerdiğini gösteren aşağıdaki listeye göz atmanızda da büyük fayda görüyorum.
En iyi kaynaklar
İnek sütü (Yağsız) | 123 | Beyaz peynir-urfa | 338 |
İnek sütü (Yarım yağlı) | 122 | İnek Sütü (Yağlı) | 119 |
Kars tipi | 731 | Cheddar | 721 |
Yoğurt (Yarım yağlı) | 120 | Kaşar peyniri | 700 |
Yoğurt (Yağlı) | 111 | Rokfor | 662 |
Beyaz peynir(Yağsız) | 96 | Çökelek kuru | 505 |
Beyaz peynir(Yağlı) | 162 | Otlu peynir | 497 |
İyi kaynaklar
Pekmez (Üzüm) | 400 | Roka | 205 |
Badem | 234 | Maydonoz (taze) | 203 |
Fındık | 209 | Nane (taze) | 200 |
Antep fıstığı | 131 | Madımak | 166 |
Ayçiçek çekirdeği | 120 | Pancar yaprak | 119 |
Susam | 110 | Lahana kara | 116 |
Ceviz | 99 | Pazı | 114 |
Yer fıstığı (iç kavrulmuş) | 72 | Ispanak | 93 |
Soya fasulyesi | 226 | Bamya taze | 92 |
Nohut | 150 | Kıvırcık | 81 |
Kuru fasulye(Beyaz) | 144 | Pırasa | 52 |
Barbunya | 135 | Soğan yeşil | 51 |
İç bakla | 102 | Kivi | 100 |
Mercimek | 79 | Erik pestil | 90 |
Börülce | 74 | Kayısı pestil | 86 |
Bamya kurutulmuş | 678 | Kuru incir | 126 |
Fasulye kurutulmuş | 480 | Kuru kayısı | 67 |
Patlıcan kurutulmuş | 137 | Kuru üzüm | 62 |
Biber kurutulmuş | 120 | Kuru erik | 51 |
Asma yaprağı | 392 | Tarhana | 685 |
Ebegümeci | 249 |
Orta derecede zengin
Yumurta | 56 | Taze biber kırmızı | 29 |
Portakal | 41 | Sarımsak baş | 29 |
Mandalina | 40 | Kabak yaz | 28 |
Greyfurt | 16 | Taze börülce | 27 |
Taze incir | 36 | Soğan kuru | 27 |
Böğürtlen | 32 | Bezelye iç | 26 |
Kiraz-Vişne | 22 | Hıyar soyulmamış | 25 |
Çilek | 21 | Hıyar soyulmuş | 17 |
Lahana beyaz | 49 | Kuşkonmaz | 22 |
Lahana bürüksel | 49 | Kabak kış | 21 |
Taze bakla | 43 | Karnabahar | 25 |
Kereviz | 43 | Lahana kırmızı | 42 |
Yukarıdaki listeye bakarak ben sizin için birkaç örnek menü sunmak istiyorum. Daha sonra siz de bu listelere bakarak farklı menü seçenekleri oluşturabilirsiniz.
Hiç süt içmeyen bir çocuk kahvaltıda 15-20 g kaşar peynir yediği takdirde 1 bardak süte eşdeğer kalsiyum alır. Diyelim ki bu çocuk peyniri de ağzına sürmüyor. 25’er g yaklaşık 2’şer tatlı kaşığı pekmez ve tahini karıştırdığınız takirde yine 1 bardak süte eşdeğer kalsiyum alınmış oluyor, buna 1 de haşlanmış yumurta eklerseniz, ya da karışık sebzeli bir omlet yaparsanız, daha sabahtan 1 bardak sütü bile geçmiş olursunuz. Unutmayın ki yeşil yapraklı sebzeler kalsiyumun iyi kaynaklarındandır.
Yine hiç süt içmeyen, ağzına yoğurt peynir sürmeyen bir çocuğa öğlen ya da akşam için nasıl bir menü hazırlasak? Barbunya, nohut, kuru fasülye, bamya gibi birçok klasik yemekten tek 1 tabak yedirerek (150-200 g) en az 1 bardak süt içirmiş kadar kalsiyum verebilirsiniz. Daha mı az yedi, yanında kalsiyumdan zengin yeşilliklerle yapılmış bir salata, gün içinde 3-4 adet kuru meyve, 1 adet kivi, işte yine sınırı geçtik.
Yalnız menü hazırlarken kuruyemişlere dikkat ! Nasıla bol kalsiyum var diye devamlı aşırı kuruyemiş yedirirseniz bu sefer de diyetteki yağ miktarı artacağı için kilo sorunu yaşayabilirsiniz. Özetle sağlıklı ve dengeli beslenen birinin kalsiyumsuz kalması imkansız, hesaba kitaba bile gerek yok, ama ben sizleri rahatlatmak için biraz da kanıtlar sunmak istedim.
Sağlıcakla kalın.