Dünya Böbrek Günü kapsamında , Türkiye’de ve Dünya’da önemi vurgulanan ama halen istenilen düzeyde yapılmayan organ bağışının önemini Medicana International İstanbul Hastanesi Organ Nakil Birim Sorumlu Hekimi Genel Cerrahı Prof. Dr. Muzaffer Sarıyar ile görüştük. Türkiye’de özellikle Böbrek Nakli konusunda üstün başarılara imza atan Sn. Sarıyar Böbrek Nakli’ni ve önemini anlattı.
İçindekiler
Böbrek Nakli
Son dönem böbrek yetmezliği olan kişiler tedavi edilmezlerse yaşamaları mümkün değildir. Bu hastalar için diyaliz ve böbrek nakli olmak üzere iki tedavi alternatifi vardır. Bu tedavi alternatiflerinin seçimine hekim , hasta ve ailesi görüşerek karar vermelidir. Diyaliz hastayı yaşatan bir tedavi yöntemidir. Fakat hiçbir makine doğal organın yapmış olduğu bütün fonksiyonları yerine getiremez. Bu nedenle böbrek nakli hem hastanın yaşama süresi, hem yaşadığı hayatın kalitesi itibariyle çok büyük üstünlüklere sahiptir. Hastalar, başta yiyecek içecek olmak üzere yaşamını sınırlayan kısıtlamalardan kurtularak, serbestçe beslenen sağlıklı kişiler olarak hayatlarını sürdürürler. Çalışma ve sosyal hayatı normale döner. Diyaliz için tedavi merkezlerinde geçirdikleri uzun süreleri artık kendilerine ayırma fırsatını elde etmiş olurlar. Daha uzun süre yaşarlar. Böbrek nakli harcamalarının diyalize göre çok daha az olduğunu vurgulamak gerekir. Mümkün ise hastalara fistül açılmadan , diyalize başlamadan çok kısa sürede hazırlıklarının tamamlanması ve ameliyatının yapılması en iyisidir.
Böbrek nakli son dönem böbrek yetmezliği olan hastaların bedenine bu fonksiyonları yapabilecek sağlam bir organın yerleştirilmesidir. Böbrek nakli için gerekli olan sağlıklı organ kadavradan ya da canlı vericilerden sağlanır. Ülkemizde daha çok canlı vericilerden temin edilen böbreklerle nakiller gerçekleştirilmektedir. Canlı vericiden temin edilen böbreklerle yapılan nakillerin sonuçları çok iyidir. Ancak her hastanın canlı vericisi yoktur. Organ naklinin çok sayıda hastaya şifa verebilmesi için kadavradan organ bağışlarının sayısının artması gerekmektedir.
Böbrek Nakli Hakkında Bilmemiz Gerekenler
Ne zaman yapılmalıdır?
Kronik böbrek yetersizliği olan hastalarda böbrek fonksiyonları %15′ in altına düştüğü zaman, diyaliz veya böbrek nakli tedavisine ihtiyaç vardır. Herhangi bir sakıncası olmayan tüm hastalarda öncelikle böbrek nakli düşünülmeli ve olanakları araştırılmalıdır. Diyaliz hastanın hayatını kurtarır onu hayatta tutar fakat , başta damarların zamanla hasar görmesi olmak üzere çeşitli komplikasyonları vardır. Bu nedenle henüz diyalize girmeden nakil olmalarının böbrek ve hasta sağlığı açısından üstünlüğü vardır.
Böbrek Naklinde Kan Grubu Uyumu Gerekli midir?
Evet ABO kan grubu uyumu olmalıdır. Rh uyumu gerekmemektedir.
Ben Kimden Böbrek Alabilirim?
Mevcut yasa ve yönetmeliklere göre ilk dört derece içindeki akrabalarınızdan gönüllü olmak koşuluyla organ alabilirsiniz. Daha uzak akrabanız ya da yakınlığınız olan kişilerden nakil yapılabilmesi için etik kurulun onayına gerek vardır.
Şeker Hastaları Böbrek Nakli Olabilir mi?
Evet, olabilir. Çünkü böbrek naklinin üstünlükleri şeker hastaları için de geçerlidir. Günümüzde böbrek yetmezliğinin en sık görülme sebeplerinden biride şeker hastalığıdır. Dolayısıyla çok sayıda şeker hastasına böbrek nakli yapılmaktadır. Nakilden sonra şeker hastalığının tedavisi ve takibi çok dikkatli olarak yapılmalıdır.
Hepatiti Olanlar Böbrek Nakli Olabilir mi?
Hepatiti olan hastalar karaciğer sirozu veya ciddi kronik hepatit açısından ayrıntılı değerlendirilmelidir. Bu durumların yokluğunda nakil yapılabilir. Hepatit B tedavisindeki ilaçların nakil sonrası kullanılmasında sakınca yoktur. Böylece Hepatit B’nin tedavisi böbrek naklinden sonra da başarılı olarak sürdürülebilir. Hepatit C olan hastaların tedavisinde kullanılan ilaçların böbrek naklinden sonra kullanılması mümkün değildir. Böbreğin kaybına neden olabilmektedir. Bu nedenle Hepatit C’ li hastalarda tedavi gerekiyorsa bunun nakil öncesi gerçekleştirilmesi gerekir. Hepatitli hastaların nakile uygun olup olmadığı konusunda, hepatoloji ile danışılarak birlikte karar verilmelidir.
Aşağıdaki videoda Prof. Dr. Muzaffer Sarıyar, “Organ Nakli” hakkında bilgiler veriyor.
Böbrek Nakli Sonrası Çocuğum Olabilir mi?
Evet, olabilirsiniz. Bu hem kadın hem de erkek için geçerlidir. Dünyada ve ülkemizde bunun birçok örnekleri vardır. Kadın hastaların nakil olduktan sonra 2 yıl beklemesi uygundur. Gebelikten önce böbrek fonksiyonları incelemeli ve bir sorun olmadığından emin olunmalıdır.
Böbrek Nakli Konusunda Yanlış Bilinenler
Ülkemizde sevindirici bir gelişme olarak böbrek nakli uygulamaları giderek hız kazanmaktadır. Bunda böbrek nakli yapan merkezlerin sayısının artmasının yanında, özellikle Sağlık Bakanlığı ve Müdürlüğü’nün etkin çalışması ve bildirilen kadavra donör sayısının artmasının büyük rolü vardır. Bu gelişmeler sayesinde 2007 yılında nakiller Marmara Bölgesi’nde %200 artmış olup, böylece Marmara Bölgesi ülkemizde ilk sıraya yükselmiştir. Bu yazıyla böbrek nakli ile ilgili hastalarımızda gözlemlediğimiz bazı yanlış bilgilerin tartışılması, bu şekilde siz sevgili hastalarımızın doğru olarak bilgilendirilmesi amaçlanmıştır.
- Önce diyalize başlayalım sonra nakil oluruz.
- Nakil olduktan sonra doktora gitmeye gerek yok
- Şeker hastaları nakil olamaz
- Verici çok yaşlı ise nakil olamaz.
- Hepatitli hastalarda nakil yapılmaz.
- Dokularımız uymadı, nakil olamayız
Yukarıda organ nakli ile ilgili bilinen yargıların hepsi yanlıştır. Alıcı ve verici için yapılan detaylı inceleme ve tetkikler, alanında uzman doktorlar ve ekip tarafından değerlendirildikten sonra nakil gerçekleştirilir.
Ülkemizde organ nakli bilincinin artması ve organ bekleyen hastaların sağlıklı bir yaşama kavuşabilmesi dileğiyle.
