Alerjik Rinit

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Nedir?

Allerjen ile temas sonucu (ev tozu akarı, polenler, küf mantarı gibi) su gibi burun akıntısı, hapşırık, burun kaşıntısı ve bazen inatçı burun tıkanıklığı bulguları ile seyreden bir hastalıktır. Mevsimsel (polen alerjisi) veya tüm yıl boyunca ara ara devam eden (ev tozu akarı, küf mantarı allerjisi) belirtiler şeklinde kendini gösterebilir. Bazen boğaz kaşıntısı veya geniz akıntısı eşlik edebilir. Tek başına veya diğer bir alerjik hastalığın belirtileri (öksürük, hırıltı, nefes darlığı, gözlerde sulanma, kızarma, kaşıntı) ile birlikte görülebilir.

Aşağıdaki videolarda Prof. Dr. Mustafa Bakır, “Çocuklarda Alerji” ile “Boğmaca ve Verem (Tüberküloz) Hastalığı” hakkında bilgiler veriyor.

Alerjik Rinit Nasıl Tanınır?

İlkbahar-yaz aylarında üst solunum yolu enfeksiyonu geçirilmediği halde uzun süren ve nöbetler tarzında gelen aksırık, şeffaf burun akıntısı, burun ve boğazda kaşıntı, burunda tıkanma yakınmalarının bulunması, polenlere bağlı mevsimsel allerjik rinit hastalığını düşündürür. Bu bulguların yıl boyunca devam etmesi ise pereniyal (sürekli) allerjik rinit tanısını düşündürür. Tanı, fizik muayene ile birlikte, allerji cilt testi ve burun mukozası sürüntüsünün incelenmesi ile kesinleştirilir.

Alerjik Rinit Diğer Alerjik Hastalıklarla Birlikte Bulunabilir mi?

Allerjik astımı olan hastaların %20-40’ında allerjik rinit (saman nezlesi) ve daha az sıklıkla atopik dermatit ve allerjik konjonktivit (göz nezlesi) gibi diğer allerjik hastalıklar eşlik eder. Saman nezlesi olan hastaların ise %30-40’ında bronş hassasiyeti veya allerjik astım, daha az sıklıkla da diğer allerjik hastalıklar eşlik etmektedir. Bu nedenle saman nezlesi tesbit edilen hastalarda solunum fonksiyon testleri yapılarak bronş hastalığının eşlik edip etmediği araştırılmalı, daha sonra belirti verebilen böyle bir durumun varlığı, uzun süreli izlemde gözönünde bulundurulmalı ve gerekirse erken dönemde tedaviye alınmalıdır.

Alerjik Rinit Üst solunum Yolu Enfeksiyonları ile Karıştırılabilir mi?

Saman nezlesinin de dahil olduğu allerjik solunum yolu hastalıkları, orta kulak iltihabı, sinüzit, farenjit ve zatürre gibi hastalıklara zemin hazırlar. Allerjik solunum yolu hastalıklarında yolunum yolu döşemesinde bağışıklığın zayıflaması ve iltihabi reaksiyona bağlı ödem (şişlik) enfeksiyonlar için en önemli iki kolaylaştırıcı faktördür. Allerjik solunum yolu zemininde tekrarlayan bu tip enfeksiyonlar aynı zamanda allerjik olmayan uyarılar karşısında solunum yolu epitelinin tahrişine bağlı olarak allerjik hastalığın şiddetini de artırarak bir fasit daireye neden olurlar. Sadece antibiyotiklerle enfeksiyonun tedavi edilmesi geçici bir çözümdür. Altta yatan allerjik hastalık belirlenip tedavi edilmedikçe tekrarlayan infeksiyonlar uun dönemde solunum epiteline geri dönüşümsüz hasar verebilir.

Alerjik Rinit Tedavisi

Çevre önlemleri, ilaç tedavisi ve  aşı(immunoterapi) olmak üzere 3 farklı aşaması vardır,  bunların bazıları  birlikte de  kullanılabilir.

1. Çevre Önlemleri:

Tüm yıl boyunca belirtileri olan hastaların yaşadığı mekanlarda belirtileri tetikleyecek faktörlerin kontrol altına alınması gerekir. Tetikleyici faktörler arasında allerjenler (ev tozu, küf mantarı gibi), aşırı kuru hava, sigara dumanı, irrite edici kokular (parfüm, çamaşır suyu gibi kokulu temizlik maddeleri) sayılabilir. Ayrıca, polenlere duyarlı olan kişilerde, allerjik olduğu bitki veya ağaç poleninin polen dönemlerinde mümkün olduğu kadar kapalı ortamda bulunmaları önerilir. Çevre düzenlemesi ve korunma için astım bölümüne bakınız.

2. İlaç Tedavisi:

a. Burun Temizleme: Hazır püskürtme preparatlar yardımı ile (sterimar, giffrer) veya enjektör yardımı ile burun içinin serum fizyolojik ile düzenli olarak temizliğinin yapılması önerilir. Bu işlem akıntıları sıvılaştırır, burun deliklerinin iç kısmının nemlenmesini sağlar, allerjenleri uzaklaştırır ve sinüzit gibi komplikasyonların oluşmasını kısmen engeller.
b.Rahatlatıcılar (antihistaminikler):
1. Sistemik Antihistaminikler (şurup, tablet): Bu ilaçlar özellikle burun akıntısı, hapşırık, burun kaşıntısı belitilerinin ortadan kaldırılması için kullanılır. Burun tıkanıklığına pek etkileri yoktur. Şikayetlerin yoğun olduğu dönemlerde hasta doktorunun önerdiği şekilde bu ilaçları kullanarak belirtilerin ortaya çıkmasını önleyebilir. Bunlar sadece ihtiyaç olduğunda kullanılan ilaçlardır, sürekli kullanılmaları gerekmez.
2. Lokal Antihistaminikler (örnek: allerdil sprey): Sistemik antihistaminiklerin kullanıldığı durumlarda kullanılır. Burun akıntısı, hapşırık veya burun kaşıntısı şikayetlerinin yoğun olduğu dönemlerde doktorun önerdiği şekilde lokal olarak burun içine uygulama yolu ile kullanılır.
c. Koruyucu ilaçlar (rhinocort aqua sprey, nasalide sprey, flixonase sprey): Tedaviye dirençli, kronik ve tüm yıl boyunca tekrar eden allerjik rinitlerde veya belirtilerin yoğun olduğu mevsimsel rinitlerde doktorun önerdiği doz ve sürede lokal olarak burun içine uygulanır. Bu ilaçlar doktorunuz tedaviyi sonlandırma kararı verene kadar devamlı olarak kullanılır. Özellikle sürekli burun tıkanıklığı şikayeti veya burun akıntısı, hapşırık ve burun kaşıntısı şikayetleri aşırı yoğun olan hastalara önerilen bir tedavi şeklidir.

3. İmmünoterapi (aşı tedavisi):
Bu yöntem hastalığın uzun vaadede kontrol altına alınabilmesi için uygun vakalarda uygulanmaktadır. Şikayetlerden sorumlu olduğu saptanan allerjenin gittikçe artan dozlarda hastaya verilmesi ile o allerjene karşı duyarsızlaştırma esasına dayanır. Kliniğimizde sublingual (dilaltı) aşı tedavisi başarıyla uygulanmaktadır.